Gokuraku Shujō (極楽衆鳥)

Tâm thanh văn diệu hương

Một bài nói chuyện lan man, hòng mua vua cho được một vài trống canh. 
 <img alt="" height="470" src="https://i.imgur.com/NQMzZem.png" style="max-width: 100%; min-height: 480px;" width="640" /> 
 
<div style="text-align: center;">
Một</div>
<div style="text-align: center;">
  </div>
Con người ta sinh ra trên đời, đã có 6 căn (nhãn, nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý) và 6 trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp), nhưng tựu trung thứ tác động nhiều nhất đến con người thường thấy chỉ là 2 căn: nhãn, nhĩ và tương ứng với nói là 2 trần: sắc, thanh. Làn suy nghĩ con người chỉ ở một trang hai dạng: hình ảnh hoặc âm thanh. Ta nghĩ đến ai đó, là hình ảnh người đó hiện lên trong đầu. Ta suy tính điều gì đó, ta nghe đâu có thanh âm vang bên tai về những điều ấy. 
Hiếm khi nào thấy suy nghĩ ở dạng cảm thụ khác. Thú vui giải trí ngày nay đa dạng hơn xưa, khoa học kỹ thuật cũng phát triển hơn xưa, nhưng tựu trung chỉ chỉ khai thác ở 2 yếu tố là hình ảnh và âm thanh. Một bộ phim thường chỉ dừng lại ở mức phục vụ con mắt và lỗ tai của người xem. Có lẽ những thứ khác, như mùi hương, hay cảm giác tiếp xúc da thịt, là còn khó quá vậy. 
 
<div style="text-align: center;">
Hai</div>
<div style="text-align: center;">
 </div>
Thi nhân Đỗ Phủ đời Đường có viết: Đăng ảnh chiếu vô thụy Tâm thanh văn diệu hương (Tạm dịch: bóng đèn soi không ngủ, lòng trong nghe hương nhiệm mầu) Trong cái tĩnh lặng của đêm khuya, dưới ánh đèn leo loét thì ông quên cả ngủ. Nhưng điểm đáng nói ở đây là câu sau, khi tâm đạt đủ độ thanh vắng thì bỗng "nghe" thấy mùi hương diệu kỳ. Nghe mùi hương như nghe bằng lỗ tai. Mùi hương diệu kỳ như chạm vào dây tơ đàn, phát ra âm thanh. Có lẽ khi đạt đến mức độ nào đó thì con người ta không còn bị ràng buộc bởi giới hạn vật lý nữa. Tự do tự tại có phải là đây? 
 
<div style="text-align: center;">
Ba</div>
 
Người Nhật Bản nổi tiếng chu đáo, cầu toàn. Phàm thứ quỷ sứ gì nhỏ nhặt nhất của cuộc sống, họ cũng đều nâng nó lên cao được. Và thường kèm theo một chữ "đạo" phía sau: thư đạo, hoa đạo, kiếm đạo, nhu đạo, hiệp khí đạo,... Ấy nhưng mà còn một thứ đạo khác mà ít người biết: hương đạo (香道 - Kōdō). Nói nôm na là thú thưởng thức mùi hương. Theo tôi, đó là một thú chơi quý tộc. Không nói nghĩa quý tộc một cách vật chất (tiền mua hương, mua trầm khá tốn kém), nó còn đòi hỏi tính quý tộc ở cốt cách. Người chơi phải biết. Phải tinh tế. Vì vậy mà nó khó. Hạng bình dân, phàm phu vũ cốt khó lòng tiếp cận. 
Việc thưởng thức mùi hương trong hương đạo, được gọi bằng thuật ngữ: văn hương (聞香 - monkō), nghĩa là "nghe (bằng tai) mùi hương". Cũng giống Đỗ Phủ. Mùi hương không còn là đối tượng của mũi để ngửi, mà phải lắng tâm để nghe, để cảm nhận mùi hương từ trong tâm. Đó là cách thưởng thức hương trọn vẹn nhất. 
 
<div style="text-align: center;">
Bốn</div>
 
Lại chuyện bên Nhật. Thời cổ có mảnh trầm hương to trôi dạt vào bờ. Người dân nhặt được đem tiến bề trên. Bề trên trân quý, đặt tên là "lan xa thể" (ranjata) và đem cất kho không cho ai ngửi. Công thần lập quốc các thứ to to lắm cũng chỉ được tặng một miếng gỗ xẻo từ khúc trầm ấy. Từ đó các bề trên tranh giành quyền lực đều coi miếng gỗ trầm ấy là biểu tượng của quyền lực. Ai giữ khúc trầm hương ấy, xứng đáng làm chủ thiên hạ. Giá trị khúc trầm hương to như cả cái nước Nhật. 
 
<div style="text-align: center;">
Năm</div>
 
Một kinh điển Phật giáo Đại Thừa là kinh Duy Ma Cật, có ghi câu chuyện về một cõi nước ở phương xa, tên là cõi nước Chúng Hương. Vị giáo chủ ở đó là đức Phật Hương Tích. Điểm đặc biệt ở cõi nước đó là, tất cả mọi thứ, đền đài, đất đai, cỏ cây,... hết thảy đều là mùi hương. Phật Hương Tích ở cõi ấy cũng không dùng lời nói, chữ nghĩa văn tự để thuyết pháp như Phật Thích Ca ở cõi chúng ta. Ngài dùng mùi hương để thuyết pháp. Chúng sinh ở cõi ấy nghe được mùi hương liền được tâm thanh tịnh, xa lìa phiền não. 
Thật vi diệu. Ở cõi chúng ta, chúng sinh ưa lời nói nặng. Phải dùng lời nói nặng nề mới nghe thủng. Như cha mẹ ưa quát nạt con cái vì chúng quá lỳ lợm. Còn ở cõi Chúng Hương, chúng sinh chỉ cần nghe mùi hương là biết vâng lời. Quả thật là với não trạng bị ràng buộc trong thế giới vật chất của cõi người thì thật khó mà hình dung được một cõi nước được cấu thành từ mùi hương là ra sao. 
 
Nhất điểm mai hoa nhụy 
Tam thiên thế giới hương  
 
(Hoa mơ một chút nhụy, ba nghìn thế giới thơm) 
(Trích "Thiền lâm cú tập", Nhật Chiêu dịch)

Tâm thanh văn diệu hương

Một bài nói chuyện lan man, hòng mua vua cho được một vài trống canh. Một Con người ta sinh ra trên đời, đã có 6 căn (nhãn, nhĩ, ...

Đọc thêm »

Thiện tai thiện tai, chè ngon quá

Một 
Thú ăn chơi thời nay của thanh niên trai tráng là rất phong phú, từ lành mạnh cho tới không lành mạnh. Bar bủng, bú đá, cỏ cần các thể loại. Chỉ có bạn trẻ ngồi nhà chơi điện tử là lành mạnh. Nhưng thời tôi còn trẻ thì thú ăn chơi nó khác xa bây giờ lắm. Thời đó ra quán, mạnh dạn kêu một lon cô ca cũng đã là ăn chơi lắm rồi. Cách đó lâu lâu nữa thì đèo nhau trên chiếc xe đạp, khao nhau ly chè là đủ để chứng tỏ đại gia biết ăn chơi cho người ta nể rồi. 
 
Hai 
Cách đó vài trăm năm, chè là món ăn chơi của bậc trưởng giả mà bình dân chẳng thể nào ăn được. Cụ tổ tôi từng phục vụ trong phủ chúa, có ghi lại rằng mỗi lần có khách quý đến thăm, chúa cất giọng sai gia nhân: 
 
- Bây đâu, mang chè ra. 
 
Chỉ có vậy. Món ăn vặt rẻ tiền thời nay mà bọn trẻ ngày càng chê, đã từng là món ăn sang chơi sang chảnh của bậc vua chúa. 
 
<img height="473" src="https://i.imgur.com/Df2HIG3.png" style="max-width: 100%; min-height: 483px;" width="640" /> 
 
Ba 
Một lần sang Nhật, tôi được anh bạn người Nhật đãi món tráng miệng từa tựa như món chè đậu ở Việt Nam. Không ngờ "chè" cũng là một món ăn truyền thống lâu đời của người Nhật. 
Họ gọi tên món này là "Zenzai", viết chữ Hán là 善哉. Tôi tra từ điển Hán Việt thì thấy hai chữ này đọc là "thiện tai". 
Mô Phật, từ nhỏ tôi xem Tây Du Ký trên đài suốt, lạ gì câu cửa miệng của Đường tăng là "thiện tai thiện tai". Nhưng mà tôi cũng chả bao giờ buồn thắc mắc câu này có nghĩa là gì. Xem thì cứ xem thôi, thắc mắc làm gì. Suy nghĩ của phần đông dân ta là vậy. 
Tôi hỏi thì anh bạn mới nói thêm, chữ zenzai (善哉 - thiện tài) là đọc theo âm Hán Nhật. Còn đọc theo âm thuần Nhật là yoki kana (よきかな). Chữ "thiện" (善) mang nghĩa là tốt, tốt lành, có cùng cách đọc với các chữ mang nghĩa tương đương như "lương" (良) hay "hảo" (好). Các tĩnh từ này đều có cùng cách đọc thuần Nhật là yoi/yoki. Chữ "tài" (哉), đọc là "kana" mang nghĩa của một thán từ đứng ở cuối câu, tương đương với ~ vậy, ~ thay, ~ ru trong tiếng Việt. Chữ tai (kana) này cũng thường thấy trong các bài thơ Haiku của Nhật. 
 
<div style="text-align: center;">
さまざまの</div>
<div style="text-align: center;">
事おもひ出す</div>
<div style="text-align: center;">
桜哉</div>
<div style="text-align: center;">
 </div>
<div style="text-align: center;">
sama zama no</div>
<div style="text-align: center;">
koto omoi dasu</div>
<div style="text-align: center;">
sakura kana</div>
 
(Một bài thơ Haiku của thi thánh Matsuo Bashō) 
 
Ơ hay, vậy câu cửa miệng của nhà Phật thì có liên quan gì tới món chè Nhật Bản? Anh bạn tôi giải thích, thật ra là có. 
Hai chữ "thiện tai" đọc âm Hán Nhật là "zenzai", còn đọc kiểu thuần Nhật là "yoki kana", nghĩa là "tốt lắm thay", "tốt lắm". 
Trong kinh Phật, ta vẫn thường thấy đức Phật khen các đệ tử: lành thay, lành thay. 
Từ này xuất phát từ tiếng Phạn "sadhu". Đức Phật thường nói "sadhu" để khen thưởng, sách tấn các đệ tử khi họ hiểu được ý ngài giảng, hay làm những việc thiện lành. Các kinh sách Phật giáo dịch chữ "sadhu" này từ tiếng Phạn sang tiếng Tàu là "thiện tai". Chữ "thiện" đương thời không mang nghĩa hạn hẹp chỉ điều tốt trong khuôn khổ đạo đức, mà mang nghĩa rộng hơn, chỉ điều tốt đẹp. Còn chữ "tai" là từ cảm thán. Vậy thôi. Sadhu, thiện tai, hay dịch thuần Việt là "lành thay", tốt lắm thay. 
Ơ, tôi vẫn chưa hiểu mối liên quan giữa món chè Nhật Bản với câu tán thán "lành thay" này. 
Anh bạn tôi nói tiếp, thời đó nước Nhật còn nghèo khổ không thua gì nước Việt. Chè đậu nấu với đường, thêm miếng bánh giày (mochi) là thứ đồ ăn tuyệt phẩm mà chỉ có bậc quý nhân mới được thưởng thức. Một lần, có nhà sư nọ lần đầu được ăn món chè, vì quá ngon nên ông quên mất lẽ sắc không của nhà Phật mà thốt lên: 
 
- Ối giồi ôi ngon quá! 
 
Bậy! Chỉ đúng ý thôi chứ chưa đúng từ. Nếu dịch sang ngôn ngữ của vị sư đó vào thời đó sẽ là: 
 
- Thiện tai thiện tai! 
 
Mà ông sư là người Nhật nên chắc chắn đã nói: 
 
- Zenzai zenzai! 
 
Những người bình dân Nhật Bản khác có bao giờ được biết chè là cái món gì đâu. Nên khi nghe sư thốt lên "zenzai" thì đồ là chắc sư đang nói tên món đậu nấu nước đường ấy là "zenzai". 
 
À ra vậy. Tôi tự nhũ lòng, hôm nào ra phố ăn cốc chè Huế cũng phải thốt lên như vị sư kia cho sành điệu: thiện tai thiện tai! 
 
Ca Lăng Tần Già viết

Thiện tai thiện tai, chè ngon quá

Một Thú ăn chơi thời nay của thanh niên trai tráng là rất phong phú, từ lành mạnh cho tới không lành mạnh. Bar bủng, bú đá, cỏ cần các thể ...

Đọc thêm »

Real-clone-emu

Kiến thức tiền đề 
 
Những năm gần đây, làng game chứng kiến không ít trường hợp "đội mồ sống dậy" của nhiều hệ máy chơi game retro tưởng chừng đã "tuyệt chủng" từ lâu. Khởi đầu phong trào "make retro great again" này là hãng Nintendō.  
 
Lạc đề một tí, từ "retro" trong giới game được hiểu nôm na là "cũ", là "cổ", không còn được lưu hành trên thị trường. Không có định nghĩa chính thức nào về từ này, nhưng khá nhiều người coi những game, hệ máy chơi game nào trên 15 năm tuổi đời đều được xếp vào hàng retro. Khoảng năm 2003, người ta coi NES/Famicom là retro, đến 2007 thì Saturn của Sega và PlayStation của Sony cũng là retro. Hẳn là cái ngày PS4, Xbox One,... bị tụi trẻ chê cười là đồ chơi của đám già đầu, rồi cũng sẽ tới. 
 
Quay lại câu chuyện, vào tháng 10 năm 2016, Nintendō tung ra thị trường một hệ máy "hoài cổ" của họ là Nintendō Classic Family Computer (còn được gọi là "Nintendo Classic Mini" ở thị trường Âu châu và "NES Classic edition" ở thị trường Mỹ). Đây là phiên bản hồi sinh của dòng máy chơi game dùng trong gia đình của Nintendō là Famicom (viết tắt là "FC", còn được gọi là "NES" ở thị trường Âu Mỹ) ra đời từ những năm 1980 của thế kỷ trước, và đã dừng sản xuất từ rất lâu. Phiên bản NES Classic này có thiết kế bề ngoài giống hệt như máy Famicom/NES ngày xưa, tuy nhiên không thể cắm băng vào nó để chơi như phiên bản gốc hồi 1980, mà thay vào đó là bên trong máy đã có sẵn 30 game Famicom/NES. 
Ban đầu, NES Classic chỉ mang ý nghĩa là một sản phẩm kỷ niệm cho sự ra đời của hệ máy NES/Famicom 8 bit, nhưng nó đã đạt một mức thành công nhất định khiến Nintendō quyết định hồi sinh thêm hệ máy kế tiếp sau đó. 
Chính là Nintendō Classic Super Famicom, hay còn được Super NES Classic Edition ở thị trường Âu Mỹ. Nintendō Classic Super Famicom (viết tắt là "SFC") là phiên bản hồi sinh của dòng máy 16 bit Super Famicom (hay còn được gọi là Super NES, SNES ở thị trường Âu Mỹ) chào đời vào năm 1990. Nintendō Classic Super Famicom được bán ra vào tháng 10 năm 2017. Tương tự phiên bản NES Classic trước, SNES Classic có thiết kế giống phiên bản gốc, nhưng với kích thước nhỏ hơn và không thể cắm băng vào để chơi, mà thay vào đó là 21 game được cài sẵn trong máy. 
Thành công của NES Classic và SNES Classic như kích thích Sony, để rồi họ cũng học theo đối thủ, tung ra máy PlayStation Classic vào tháng 12 năm 2018. Tương tự đối thủ, con máy PlayStation Classic của Sony cũng không cho phép gắn đĩa game gốc vào để chơi, mà thay vào đó thì người dùng chỉ có thể chơi giới hạn trong những game được cài sẵn. 
 
Thế chân vạc chia ba 
 
Xét về gốc độ kỹ thuật thì cả 3 con máy: NES Classic, SNES Classic và PlayStation Classic đều là những cỗ máy chạy trình giả lập, mang hình dáng của các hệ máy gốc nhưng chúng đều không phải là máy gốc. Máy NES/FC gốc dùng CPU 8 bit là 6502 trong khi NES Classic edition dùng chip ARM Cortex-A7, máy SNES/SFC nguyên bản dùng CPU 65c816 trong khi SNES Classic edition dùng hệ điều hành Linux, CPU ARM Cortex-A7. Điều tương tự cũng xảy đến với PlayStation Classic. 
 
Dễ hiểu vì sao chính hãng sản xuất lại không tái tạo lại phần cứng như cũ mà lại chọn một phần cứng khác để giả lập chính con máy của họ đã từng sản xuất. Đơn giản là vì các dòng CPU cũ, chip cũ đã không còn được sản xuất ở thời điểm hiện tại, nếu cố tái tạo một con máy bằng chính các thành phần phần cứng như xưa thì giá thành sản xuất sẽ lên rất cao. Vì vậy họ chọn phương án đơn giản hơn là dùng CPU đương đại để giả lập, mô phỏng phần cứng ngày xưa. 
 
<img alt="" height="360" src="https://i.imgur.com/DW13Loy.png" width="640" /> 
 
 
<div style="text-align: center;">
Super NT, con máy cao cấp nhái phần cứng của Super Famicom, aka SNES</div>
 
Khi phần cứng không còn như cũ, thì cũng có nghĩa là khả năng tái hiện, trình diễn phần mềm cũng không còn như cũ. Nhưng cách mà Nintendō và Sony làm nhằm tái hiện lại những đứa con đầu lòng của họ không phải là mới. NES Classic, SNES Classic hay PlayStation Classic thực chất không khác gì những con máy chạy phần mềm giả lập trên nền Rasberry được bán trôi nổi trên thị trường. Chỉ khác là giá cả đắt hơn, mang hình hài của những hệ máy cũ và được đóng mark thương hiện chính hãng. Khá nhiều người sẵn sàng bỏ tiền để mua những con máy giả lập chính hãng này, vì họ chỉ cần biết đó là hàng chính hãng sản xuất và mang hình hài của những con máy mà họ yêu thích trong quá khứ là được. Trong khi đó, một số khác khó tính hơn và họ không chấp nhận những con máy chạy giả lập, với lý do được đề cập ở phần sau. 
 
Đã có khá nhiều con máy của các bên thứ ba vô danh sản xuất, mô phỏng lại những hệ máy nổi tiếng này. Hầu hết trong số đó đều là những con máy với CPU đương đại và chạy phần mềm giả lập. Chỉ một số ít trong đó là máy nhái lại phần cứng, được gọi là "clone". Khác với máy chạy phần mềm giả lập (emulator), máy clone bắt chước máy thật về phần cứng, mô phỏng lại phần cứng nguyên bản nên có nhiều ưu điểm hơn giả lập phần mềm, như đề cập dưới đây.  
 
Real hardware vs Emulator 
 
Nhiều người sẽ tự hỏi, tại sao phải bỏ một khoản tiền lớn để sắm những cỗ máy để chơi game retro, trong khi mà máy tính và hầu hết các dòng điện thoại thông minh ngày nay đều thừa sức giả lập, mô phỏng những cỗ máy ngày xưa, và hoàn toàn dễ dàng download game retro từ Google, không phải tốn một đồng nào. Theo ý cá nhân của người viết thì thật không đáng để phải tốn tiền để mua những con máy mà chúng chỉ chạy được giả lập y hệt như bao phần mềm giả lập khác trên máy tính và smartphone hay các thiết bị cầm tay khác, như PSP, PS Vita,... Theo người viết, NES Classic, SNES Classic hay PlayStation Class nằm trong số không đáng mua này, vì chúng chỉ là những con máy chạy giả lập. Nhưng đối với những dòng máy mô phỏng/bắt chước phần cứng, hoặc máy chính gốc thì hoàn toàn xứng đáng để tốn tiền, nếu như bạn thật sự yêu thích chúng. 
 
Nếu so sánh các phần mềm giả lập retro với máy thật thì sẽ dễ dàng thấy giả lập có nhiều ưu điểm mà máy gốc không có: chẳng hạn như các filter giúp hình ảnh đẹp hơn, tăng độ phân giải cao hơn so với máy gốc, có chức năng save state giúp người chơi có thể lưu quá trình chơi ở bất cứ thời điểm nào mà không lệ thuộc và chức năng save của game, của máy, hay các chức năng cheat,... Tuy nhiên, giả lập cũng có một số khuyết điểm so với máy gốc mà gần như không thể khắc phục được, ít ra là điều này vẫn đúng cho đến thời điểm hiện tại. Những khuyết điểm có thể kể đến là: 
 
- Tính tương thích: hầu như mọi giả lập các hệ máy retro đều tồn tại một danh sách những game không thể chơi được. Dù game đó hoàn toàn chạy tốt trên máy gốc, nhưng không thể chạy trên giả lập. Điều này bắt nguồn từ gốc độ kỹ thuật, phần mềm không thể mô phỏng hết mọi chức năng của phần cứng. Mặc dù theo thời gian, danh sách này ngày càng thu hẹp nhưng vẫn luôn tồn tại. Hầu hết các loại giả lập đều không tương thích hay tương thích kém với các thiết bị ngoại vi của console, như chuột, súng,... nhưng hầu hết người chơi đều không mấy quan tâm tới những thứ này. 
 
- Tính chính xác: vì phần mềm được chạy trên phần cứng A gần như không thể mô phỏng chính xác 100% chức năng của phần cứng B, bất chấp A có mạnh mẽ hơn B thế nào đi nữa, cho nên dẫn tới việc chạy lệch lạc, không đúng với ý đồ của game (phần mềm) được viết ra. Không nên dùng giả lập để phát triển game cho console, vì giả lập thường có khuynh hướng chạy "lụi", không đúng với ý đồ, hoặc là không chạy được. 
 
- Lag: dù CPU ngày nay mạnh mẽ hơn xưa rất nhiều, nhưng các loại giả lập trên các nền tảng CPU hiện đại như PC, smartphone vẫn luôn gặp rắc rối trong việc mô phỏng các phần cứng của console năm xưa. Bởi vì clock timing khác nhau, nên giả lập bằng phần mềm khó bắt chước hết nhịp của phần cứng. Vì vậy các loại giả lập luôn gặp phải hiện tượng lag, framedrop, phải bỏ qua một số lệnh khi chạy. Dễ gặp nhất là hiện tượng input lag. Nếu chơi trên máy console thật, khi nhấn nút thì hầu như hình ảnh được phản hồi theo nút nhấn ngay, nhưng đối với giả lập thì khoảng thời gian để phản hồi này kéo dài hơn. Dễ dàng kiểm chứng bằng một cái camera quay tốc độ cao (dân gian gọi là "quay chậm"). Giả lập càng chính xác thì khoảng delay này càng cao. Một ví dụ điển hình là Bsnes, giả lập SNES/SFC được gọi là chuẩn xác nhất, nhưng cũng là giả lập ngốn tài nguyên nhất và lag nhất. Một nguyên do khác dẫn đến lag là do công nghệ hiển thị/xử lý ảnh. Một hệ console ra đời luôn phù hợp nhất với công nghệ hiển thị hình ảnh của dòng TV trong thế hệ của nó. Trong khi đó thì trong hầu hết các trường hợp, giả lập xuất hình ảnh ra loại màn hình có công nghệ khác với loại TV tương thích với console mà nó mô phỏng, và cũng vì giả lập thường xử lý thêm thắt cho ảnh xuất ra, chẳng hạn như nội suy để tăng độ phân giải, làm hình ảnh xuất ra chậm hơn. Tuy nhiên cũng cần phải nói là tuy độ trễ của giả lập cao hơn máy thật, nhưng trừ một số game hành động, thể thao ra thì độ chậm phản hồi của giả lập vẫn nằm trong ngưỡng có thể chấp nhận được. 
 
- Cảm giác thật: đối với nhiều người đã từng cắm băng catridge vào máy NES/FC, SNES/SFC hay bỏ đĩa CD vào đầu PlayStation trong thời thơ ấu thì cảm giác đó rất thần thánh. Các loại máy dùng giả lập không thể mang lại cảm giác này. Hình ảnh trên giả lập rõ ràng hơn vì độ phân giải cao hơn, đẹp hơn vì có đủ loại filter đáp ứng thị hiếu của nhiều loại con mắt. OK. Nhưng xét cho cùng thì những hình ảnh mỹ lệ mà bạn thấy do giả lập xuất ra vốn không phải là hình ảnh mà nhà sản xuất muốn cho chúng ta thấy. Hình ảnh trên máy SNES/SFC gốc có độ phân giải 256 x 224 điểm ảnh, nhưng qua giả lập thì có thể lên đến 720 điểm ảnh. Đây không phải là hình ảnh mà nhà sản xuất cho chúng ta thấy, mà chỉ là một loại hình ảnh giả đã qua xử lý. Đối với nhiều người thì chơi game đúng độ phân giải, màu sắc thật sự của chúng trên màn hình CRT vốn dành cho chúng, còn đáng giá hơn hình ảnh màu mè, độ phân giải HD hay FHD do giả lập xuất ra. 
 
- Tính pháp lý: giả lập là đối tượng chịu nhiều ánh mắt kỳ thị của những gamer "nghiêm chỉnh", là đối tượng quan tâm của luật tác quyền. Tuy giả lập có một số công trạng nhất định trong việc duy trì, giữ gìn văn hóa, di sản game retro, nhưng đối với các hãng sản xuất game, máy chơi game thì nó là cái gai cần phải nhổ. Vì hầu hết người chơi giả lập đều tìm kiếm các nguồn cung cấp Rom (game) phi pháp (lậu) trên net, gây thiệt hại về mặt kinh tế đối với chính hãng. Bản thân giả lập không phạm pháp. Nếu bạn sở hữu Rom/game một cách hợp pháp và chạy Rom/game đó trên giả lập thì hoàn toàn không phạm pháp. Nhưng phần lớn các loại giả lập đều không được thiết kế để đọc Rom/game qua các phương tiện chính thống như băng catridge/CD/DVD/UMD,... mà chúng đọc dữ liệu game qua ổ cứng, thẻ nhớ,... và thường là nguồn game được tải từ net. Việc này là phạm pháp và các hãng game, hãng sản xuất máy chơi game và các nhà làm luật không thích điều này. 
 
Ưu, nhược điểm của Cờ lông 
 
Trên đây là so sánh một số điểm hơn thua giữa các loại giả lập và máy thật. Vậy còn máy nhái/clone thì sao? Vì máy nhái/clone cố gắng mô phỏng, bắt chước phần cứng của máy thật nên nó gần với máy thật hơn các loại giả lập. Hiện tượng input lag, "chạy lụi" ít thấy hơn trên các loại máy nhái. Tuy nhiên máy nhái cũng có những vấn đề của nó, mà chủ yếu là độ tương thích. 
 
Máy nhái là máy do bên thứ ba, thường là các hãng sản xuất không tên tuổi, mô phỏng lại phần cứng của các hệ console có tiếng tăm và thường là không được chính hãng cấp phép. Nói nôm na là "lậu". Trong lịch sử Nintendō, họ chưa từng cấp phép cho hãng nào khác sản xuất máy chơi game của mình, ngoại trừ các dòng máy do Sharp sản xuất. Nintendō từng cấp phép cho Sharp sản xuất dòng các dòng máy NES/FC, SNES/SFC được tích hợp trong TV CRT của Sharp. Tuy nhiên các dòng máy này, dù được chính Nintendō cấp phép sản xuất, vẫn gặp vấn đề về độ tương thích. Một vài game không thể chạy trên FC TV (Tv tích hợp máy NES/Famicom) và số lượng game không chạy được trên SF1 (Tv tích hợp máy SNES/Super Famicom) thì nhiều hơn. 
 
<img height="640" src="https://i.imgur.com/T3jjYer.png" style="max-width: 100%; min-height: 728px;" width="574" />  
<div style="text-align: center;">
SF1 do Sharp sản xuất, Nintendō cấp phép. Máy này tích hợp màn hình CRT với Super Famicom. </div>
 
 
Vấn đề pháp lý 
 
Về mặt kỹ thuật thì các bên thứ ba đều có thể sản xuất được các loại máy nhái từ trong thời của console chính hãng còn đang sống. Nhưng vì sao mà mãi một thời gian khá lâu sau đó, người ta mới bắt đầu thấy sự xuất hiện của các loại máy nhái phần cứng này? Vì luật bản quyền. Nếu một hãng thứ ba muốn sản xuất console thuộc bản quyền của hãng khác, chẳng hạn như Nintendō, thì với mỗi máy bán ra phải trả một khoản tiền cho Nintendō. Như vậy thì lợi nhuận sẽ không còn được bao nhiêu, mà cũng không có gì đảm bảo rằng con máy của bên thứ ba đó sẽ bán được nhiều hơn máy chính hãng. Luật bảo hộ độc quyền đối với phần cứng là 20 năm. Máy NES/Famicom của Nintendō ra đời năm 1983, tức là từ 2003 trở đi thì không còn được bảo hộ độc quyền, các bên khác có thể tự do bắt chước phần cứng mà không phải trả phí cho Nintendō. Vì vậy mà thời gian đó trở về sau đã có nhiều hệ máy nhái của Famicom, và chúng không khác nhiều với máy chính hãng, đều có thể cắm catridge vào để chơi. 
 
Trong khi đó thì phần mềm, BIOS được bảo hộ độc quyền 50 năm. Giữa thập niên 1980, hãng EPSON từng bán ra thị trường loại máy nhái phần cứng của dòng máy tính PC-9801 của hãng NEC, bị nghi ngờ xâm hại quyền sở hữu trí tuệ BIOS nên dính kiện tụng, phải ngừng bán. Năm 2000, NEC đã công khai hệ điều hành và BIOS của máy tính X68000 của mình, nhưng kể từ sau đó thì không thấy có hãng game nào công khai phần cứng hay phần mềm của họ hết. Giữa năm 2018, một trang mạng cho tải game retro (emuparadise) đột ngột dừng hoạt động cung cấp Rom lậu. Họ bóng gió rằng có sự can thiệp của ông lớn làng game. Mọi người đều hiểu rằng đó là Nintendō. Nhiều người trách móc, tại sao Nintendō lại quá nhỏ nhen, để bụng đến những tựa game đã hơn 20 năm tuổi của mình. Nhưng người trách thì không biết rằng phần mềm được bảo hộ độc quyền đến 50 năm. 
 
<img height="423" src="https://i.imgur.com/qDiLZuy.png" style="max-width: 100%; min-height: 432px;" width="640" /> 
<div style="text-align: center;">
Máy tính X68000 của NEC.</div>
 
 
Lựa chọn 
 
Như vậy, nếu là người yêu thích game retro thì bạn sẽ lựa chọn phương tiện nào cho mình? Câu trả lời tùy thuộc vào mỗi cá nhân, nhưng nhìn chung thì có thể quy vào các hướng chính như dưới đây. 
 
- Chọn máy thật: nếu là người đã trải qua tuổi thơ với nó. Thích cảm giác của tuổi thơ, hoặc là người lập trình, phát triển game cho chính hệ máy đó và cần độ chính xác. Hoặc đơn giản là người yêu chính nghĩa, chuộng công lý và không muốn lôi thôi với vấn đề bản quyền. Mặc dù có những hệ máy đã hơn 30 năm tuổi nhưng vẫn còn được bán/trao đổi trong các nhóm/cộng đồng gamer hoài cổ. Giá cả từ rất rẻ đến rất đắt so với giá trị thực của máy. Hên xui. Còn về chất lượng thì chắc là khỏi cần nghĩ bàn. Anh bạn kỹ sư điện tử của tôi cho biết, đồ điện tử ngày xưa bền hơn đồ điện tử ngày nay rất nhiều, bởi vì mạch của chúng đơn giản hơn, ít chức năng hơn nên khó chết hơn. Không nhiều máy NES/SNES chết, nhưng ta thấy khá nhiều máy PS3/PS4/XBOX chết. Cũng giống như con điện thoại ngu Nokia cục gạch ngày xưa thì sống dai hơn con mấy con điện thoại khôn ngày nay. Nhiều người vẫn tự hào về những cục TV CRT của họ đã hơn 20 năm vẫn coi đẹp, trong khi một mặt than phiền về đám TV HD, FHD, 4K gì đó cứ giở chứng suốt. 
 
- Chọn máy nhái: nếu đúng kiểu người thích máy thật bên trên nhưng không đủ điều kiện để sở hữu máy thật, vì độ hiếm của chúng hay vì sao đó. Một số máy nhái còn có tính năng ưu việt hơn cả máy thật, như Super NT là máy nhái của SNES/SFC nhưng nó có khả năng xuất ra hình ảnh FHD. Một số máy nhái được thiết kế kiểu cầm tay, như Supaboy nên khá tiện lợi hơn máy thật. 
 
- Chọn giả lập: đại đa số chọn hướng này vì tính tiện lợi của nó, mặc dù có những khuyết điểm cố hữu khó thay đổi được. Ai cũng có thể chơi được game retro qua giả lập trên PC hoặc điện thoại khôn. Hướng tiếp cận này quá phổ biến trong thời buổi ngày nay. Hoặc đơn giản là con nhà nghèo, không muốn bỏ một khoản tiền để mua máy thật/máy nhái và thêm một đống tiền khác để mua băng đĩa game. Hoặc vì nghèo nên phải sống trong căn nhà chật hẹp, không thể chứa nổi cái TV CRT to đùng và một mớ dây nhợ lòng bong kèm theo nó. 
 
 
 
 
<iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/swwIZLACjnw" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>
 
Clip so sánh input lag giữa máy Famicom thật với giả lập Famicom trên Raspberry PI 3, giữa máy Super Famicom thật với giả lập Super Famicom trên giả lập. 
 
Tóm tắt: trên FC thì cần 92 ms để hình ảnh phản hồi từ khi nhấn nút, còn trên giả lập FC là 179 ms. Trên SFC cần 112 ms để hình ảnh phản hồi từ khi nhấn nút, còn trên giả lập SFC cần 200 ms.

Real-clone-emu

Kiến thức tiền đề Những năm gần đây, làng game chứng kiến không ít trường hợp "đội mồ sống dậy" của nhiều hệ máy chơi game retro...

Đọc thêm »

Ca khúc: Kōjō no tsuki - trăng trên thành hoang

<div style="text-align: center;">
Khái quát 
<img height="640" src="https://i.imgur.com/KfdRVeS.jpg" style="max-width: 100%; min-height: 640px;" width="640" /></div>
 
"Kōjō no tsuki" (荒城の月), tạm dịch là "trăng trên thành hoang", là ca khúc Nhật Bản được cho là một trong những bài ca tiêu biểu nhất thể hiện rõ nét suy nghĩ, tâm tình đặc trưng của con người Nhật Bản. Ca khúc này do nhà thơ Doi Bansui viết lời, Taki Rentarō soạn nhạc vào năm Meiji thứ 34 (1901) với giai điệu và lời ca buồn, thể hiện góc nhìn vô thường của con người Nhật Bản với sự hưng vong thịnh suy của cõi trần gian. "Kōjō no tsuki" là nhạc khúc kết hợp điệu 5, 7 đặc trưng của dòng nhạc cổ điển/truyền thống Nhật Bản là Imayō, và âm điệu của nhạc Tây phương. 
Năm 2007, "Kōjō no tsuki" được chọn vào danh sách trăm bài hát tiêu biểu do sở văn hóa Nhật Bản lựa chọn. 
 
"Kōjō no tsuki" được xếp vào danh sách những ca khúc không thể nào quên của nền âm nhạc Nhật Bản cận đại, và từng được bầu chọn là ca khúc Nhật Bản mà người Nhật yêu thích nhất. "Kōjō no tsuki" cũng được biết đến nhiều ở hải ngoại, không thua gì niềm tự hào "Ue wo muite arukō" của Sakamoto Kyū (ca khúc này được thị trường Tây phương cover với cái tên "Sukiyaki" và từng được xếp hạng Billboard). Khi ban nhạc Đức quốc "Scorpions" đến Nhật vào năm 1978, họ đã biểu diễn ca khúc này, góp phần làm nó được biết đến nhiều hơn tại hải ngoại. "Scorpions" cũng từng biểu diễn lại ca khúc này trong buổi Live tại Ōsaka năm 2016. 
 
 
<div style="text-align: center;">
Lịch sử</div>
 
Ca khúc này ra đời vào năm Meiji thứ 34 (1901), khi Văn bộ sảnh (Bộ giáo dục) Nhật Bản tổ chức cuộc thi viết ca khúc để đưa vào sách "Xướng ca" (sách giáo khoa âm nhạc ở bậc tiểu học, trung học trong chương trình đào tạo của Văn bộ sảnh). Đương thời, Doi Bansui là nhà thơ tân tiến của trường âm nhạc Tōkyō (nay là Đại học nghệ thuật Tōkyō) được nhà trường nhờ viết lời cho sách "Xướng ca" trung học. Kết quả tuyển chọn trong cuộc thi viết nhạc là ca khúc của Taki Rentarō, bấy giờ cũng thuộc khoa nghiên cứu của trường, được lựa chọn. Ca khúc Kōjō no tsuki" ra trong bối cảnh mà cả người viết lời và người viết nhạc không hề gặp nhau, giành được nhiều hảo ý từ báo chí. 
 
Nhà thơ Doi Bansui vốn người vùng Sendai phía Bắc Nhật Bản, ông viết lời ca khúc này với hình ảnh khu phế tích của thành Aoba, cư thành của tướng Data Masamune năm xưa ở vùng này. Trong khi đó thì nhạc sỹ Taki Rentarō lại liên tưởng đến phế tích thành Oka ở xứ Bungo, phía Nam Nhật Bản. Dù ra đời ở Tōkyō, nhưng dòng họ Taki trước đó từng giữ vị trí Gia lão, Samurai cao cấp coi sóc chính sự ở xứ Bungo. Cũng cần nói thêm rằng, trước thời điểm ca khúc này ra đời ít lâu thì nước Nhật vừa trải qua những biến động lớn về mặt cơ cấu xã hội. Nền chính trị Võ gia tập trung quyền lực trong tay dòng họ Tokugawa với các thế lực võ sỹ chư hầu đã chấm dứt, nhường chỗ cho tân chính phủ Meiji. Miền Nam, quê hương của Taki Rentarō, và miền Đông Bắc, quê hương của Doi Bansui cũng vừa chứng kiến cảnh bại trận của các thế lực Samurai trước chính phủ mới. Những đặc quyền đặc lợi, những thói quen sinh hoạt của giai cấp Samurai trong xã hội cũ đã không còn chỗ đứng. Sự thay đổi những giá trị này đã tác động đến tâm tình của nhiều người trong xã hội, mà có lẽ trong đó có cả Taki Rentarō và Doi Bansui, càng làm họ thấm thía hơn trước cái vô thường của lẽ đời. 
 
 
<div style="text-align: center;">
Ca từ</div>
 
Ca từ của "Kōjō no tsuki" thắm đượm nỗi buồn vô thường một cách đẹp đẽ. Cả bài gồm bốn khổ thơ. Khổ thơ đầu gợi lại hình ảnh vinh hoa của ngôi thành năm xưa, khi tiếng cười nói, chén thù chén tạc vang trên lầu cao của thành, dưới bóng hoa xuân và gốc tùng ngàn năm. Cây tùng được cho là loài cây sống lâu ngàn đời, và chữ "ngàn đời" (thiên đại, sendai) đồng âm với địa danh Sendai (Thiên Đài), nơi Date Masamune cai quản, đóng cư thành. 
Câu "ánh sáng ngày xưa, nay ở đâu" (mukashi no hikari ima izuko) được lặp đi lặp lại ở cuối hai khổ thơ đầu như một sự da diết, luyến tiếc vào quá khứ. Ở những khổ thơ sau, hình ảnh vầng trăng trên nền thành, nay đã hoang phế vì vật đổi sao dời, như một sự đối chiếu giữa cái thường hằng và cái biến đổi. Trăng chiếu nửa đêm trên thành, nhưng giờ đây chỉ còn trơ gốc đá với rêu phong và tiếng gió lùa qua gốc cổ tùng. Ánh trăng năm xưa vẫn còn đó, nhưng giờ đây trăng sáng vì ai. Những người muôn năm cũ, hồn ở đâu bây giờ? 
 
 Dưới đây là lời ca khúc do Bảo Thụ dịch thô sang Việt ngữ 
 
春高楼の花の宴 Haru kōrō no hana no en 
Thành cao mở hội dưới hoa xuân 
めぐる盃影さして Meguru sakazuki kage sashite 
Chén rượu tiếng cười in bóng trăng 
千代の松が枝わけいでし Chiyo no matsugae wake ideshi 
Chị Hằng ngấp nghé gốc cổ tùng 
むかしの光今何処 Mukashi no hikari ima izuko 
Ánh sáng năm xưa nay còn đâu 
 
秋陣営の霜の色 Aki jin-ei no shimo no iro 
Doanh trại giữa thu nhuốm màu sương 
鳴きゆく雁の数みせて Nakiyuki kari kazu misete 
Bầy nhạn kêu vang giữa từng không 
植うるつるぎに照りそいし Uuru tsurugi ni teri soishi 
Ngọn kiếm cắm trơ chiếu bóng trăng 
昔のひかりいまいずこ Mukashi no hikari ima izuko 
Ánh sáng năm xưa nay còn đâu 
 
いま荒城の夜半の月 Ima kōjō no yowa no tsuki 
Trăng chiếu nửa đêm trên thành hoang 
変わらぬ光誰がためぞ Kawaranu hikari taga tame zo 
Ánh sáng ngàn thu chiếu vì ai 
垣に残るは唯かづら Kaki ni nokoro wa tada kazura 
Gốc thành còn trơ nhánh cỏ hoang 
松に歌うはただ嵐 Matsu ni utau wa tada arashi 
Vẳng nghe gió lùa giữa rặng tùng 
 
天上影はかわらねど Tenjō kage wa kawaranedo 
Trời cao in bóng vẫn thường hằng 
栄枯は移る世の姿 Eiko wa utsuru yo no sugata 
Thịnh suy biến chuyển chuyện cõi đời 
うつさんとてか今もなお Utsusan toteka imamo nao 
Đến nay trăng sáng hãy còn soi 
ああ荒城の夜半の月 Ahh kōjō no yowa no tsuki 
Hỡi ôi trăng sáng nửa đêm trên thành hoang 
<div>
 </div>
<div>
 </div>
<div>
 </div>
<iframe allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/5nUDOW8N7Bo" width="560"></iframe>
<iframe allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/Lt2Im7z77TA" width="560"></iframe>
<iframe allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/SbLuhlq-qik" width="560"></iframe>

Ca khúc: Kōjō no tsuki - trăng trên thành hoang

Khái quát " Kōjō no tsuki " (荒城の月), tạm dịch là "trăng trên thành hoang", là ca khúc Nhật Bản được cho là một trong ...

Đọc thêm »

Video: nhập môn Bát cực quyền

DVD video đi kèm trong cuốn sách "Hajimeru! Hakkyoku-ken" của tác giả Aoki Yoshinori, nhà xuất bản Airyūdō đã được nhóm Gokuraku Shujō dịch phụ đề Việt ngữ. 
 
 
<div style="text-align: center;">
<img height="640" src="https://i.imgur.com/Bb9GoTK.jpg" width="480" /></div>
 
Link tải gồm nhiều phần như dưới đây. 
 
1: https://filetrip.net/dl?AjbiRPp7gt 
2: https://filetrip.net/dl?aII8H7pEqx 
3: https://filetrip.net/dl?qYjJ5UV4sc 
4: https://filetrip.net/dl?L6jq8U8I3f 
5: https://filetrip.net/dl?0cuIxz8Oyo 
 
 
Một điểm lưu ý: video có nhiều điểm được nhìn theo kiến giải của cá nhân Aoki về Bát cực quyền.  
 
Về tác giả:Aoki Yoshinori sinh năm 1963 tại Tōkyō, Nhật Bản. Từ thời học sinh, ông đã theo học nhiều môn quyền pháp Trung Hoa mà trung tâm là Hình ý quyền, Bát cực quyền, Phiên tử quyền, Đường lang quyền, Thông bối quyền. Aoki có tư cách thành viên đánh giá test thể lực, tư cách Sport programmer do Hiệp hội thể dục Nhật Bản công nhận. Aoki cũng giữ tư cách hội viên kiêm huấn luyện viên hiệp hội võ thuật thành phố Thường Châu và tư cách hội viên kiêm huấn luyện viên hiệp hội võ thuật Đôn Hoàng. 
Ngoài việc làm huấn luyện viên tại câu lạc bộ Thái cực quyền Đông Nhật Bản, Aoki còn huấn luyện tại Macao. 
Không liên quan tới võ thuật, Aoki Yoshinori còn giữ tư cách mục sư dòng Tin lành Mỹ quốc. Ông giữ danh hiệu tiến sỹ thần học, tiến sỹ giáo lý, tiến sỹ tôn giáo học và nhiều danh hiệu danh dự khác từ các đoàn thể được chính phủ Mỹ công nhận.

Video: nhập môn Bát cực quyền

DVD video đi kèm trong cuốn sách "Hajimeru! Hakkyoku-ken" của tác giả Aoki Yoshinori, nhà xuất bản Airyūdō đã được nhóm Gokuraku S...

Đọc thêm »

Sách: tử thư Tây Tạng

<div style="text-align: center;">
 <img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" data-url="https://i.imgur.com/dak6ySt.jpg" height="640" src="https://i.imgur.com/dak6ySt.jpg" width="480" /></div>
 
Người La Mã nói: Memento mori, hãy luôn nghĩ về cái chết. Người Nhật 
cũng là dân tộc bị cái chết ám ảnh. Họ nói, nếu mỗi ngày anh đều nghĩ về
 cái chết thì anh sẽ sống đàng hoàng, sống ra sống và đến lúc chết thì 
ra chết. 
Người Ai Cập cũng trằn trọc nhiều về cái chết. 
Người Tây Tạng (nói rõ: Tây Tạng không phải Trung Quốc) cũng thường nghĩ
 về cái chết, nhưng khác những dân tộc kia là họ biết cách lợi dụng cái 
chết, biến nó thành thứ có lợi cho "mình". Thế nào là lợi dụng cái chết,
 điều này được trình bày trong cuốn sách "BARDO THODOL" vào thế kỷ thứ 
8. 
Con người hay sắp đặt mọi thứ, lên kế hoạch cho đời mình. Khi nào làm 
gì, ăn gì, nói gì.... Nhưng ít người chuẩn bị lúc chết cho mình, trong 
khi đó là yếu tố biến động nhất trong đời sống. Người trẻ thì dửng dưng 
trước cái chết, coi đó là chuyện xa vời ở đẩu đâu và chỉ xảy ra với ai 
đó chứ không xảy đến với mình. Nhiều người đủ già nhưng vẫn sợ khi nói 
đến cái chết. Họ sợ vì sắp phải đối mặt với một kẻ mà chắc chắn sẽ đến 
tìm họ, nhưng họ hoàn toàn không có kiến thức gì về gã đó.
 
Bardo Thordo là cuốn sách cung cấp kiến thức cho ta về cái gã đó, để 
giúp ta nhận ra gã đó không hề thô bạo như ta nghĩ, đó là một người anh 
em không thể chia lìa của ta và ta có thể lợi dụng gã để có một đời sống
 viên mãn.
 
Ta và gã đã qua lại với nhau không biết bao lần rồi, nhiều không kể xiết. Vậy tại sao phải sợ gã?

Sách: tử thư Tây Tạng

Người La Mã nói: Memento mori, hãy luôn nghĩ về cái chết. Người Nhật cũng là dân tộc bị cái chết ám ảnh. Họ nói, nếu mỗi ngày anh đều ...

Đọc thêm »

Tư tưởng Phật giáo và đời sống: sát na

<div style="text-align: center;">
<img height="538" original-title="" src="https://i.imgur.com/QUYhaNn.png" style="max-width: 100%; min-height: 538px;" width="640" /></div>
 
Trong Phật giáo có từ chỉ khái niệm thời gian là "sát na" (刹那 - tiếng Phạn: क्षण kṣaṇa). Đây là đơn vị thời gian nhỏ nhất, cũng gọi là "niệm". Vốn ban đầu chỉ là thuật ngữ Phật giáo, nhưng về sau từ này lan rộng trong đời sống văn hóa của dân các nước Á Đông. 
 
Về độ dài của 1 sát na thì có nhiều thuyết khác nhau, có thuyết cho rằng trong 1 cái búng tay (đạn chỉ) có 65 sát na. Theo kinh "A Tỳ Đạt Ma Đại Tỳ Bà Sa Luận" (Abhidharma-mahāvibhāṣā-śāstra) thì 24 giờ = 30 mâu hô lật đa (牟呼栗多) = 900 lạp phược (臘縛) = 54,000 đát sát na (怛刹那) = 6,480,000 sát na. Như vậy độ dài của sát na tương đương với 1/75 giây. 
Tuy vậy, tổ Long Thọ (Nāgārjuna) của Duy thức học thì phủ định tư tưởng thiết lập độ dài thời gian cụ thể cho sát na. Theo đó thì khoảng thời gian cực ngắn gọi là "niệm", mỗi niệm có 1, 60, hay 90 sát na. 
Theo Thuyết nhất thiết hữu bộ (Sarvāstivādin) thì ý thức (tâm) của con người là một chuỗi vận động liên tục mà trong 1 sát na lặp đi lặp lại nhiều lần sinh diệt.  
 
Trong ngôn ngữ các dân tộc, thường thấy những từ ngữ ví von sự nhanh nhẹn như: nhanh như gió, nhanh như cắt, nhanh như chớp mắt, nhanh như (tia) chớp. Nhưng so với sát na thì những từ ngữ kia vẫn còn chậm hơn rất nhiều. Khái niệm về sát na cũng như cách hoạt động của tâm theo Thuyết nhất thuyết hữu bộ rất giống với nguyên tắc hoạt động của cái tivi ngày nay. 
Năm 1829, nhà vật lý Joseph Plateau phát hiện ra rằng dù "thực tượng" đã không còn tồn tại ngay khoảnh khắc đó nữa, nhưng trong khoảng 0.1 giây thì mắt người vẫn còn nhìn thấy hình ảnh của "thực tượng" đó. Phát hiện này được ứng dụng trong điện ảnh, làm phim hoạt hình, làm TV, làm game,... 
 
Trong điện ảnh, sau 0.04 giây (hay 1/24 giây) thì người ta cập nhật một hình ảnh mới. Do vậy ta hay nghe nói cụm từ "24 hình/giây" trong phim ảnh, và dù cả cuốn phim chỉ là một tập hợp những khung hình rời rạc, nhưng trong mắt người thì đó là những chuyển động liên tục. 
 
 
Đối với người thời cổ mà nói thì khoảng thời gian cực ngắn như vậy quả là một điều rất khó hình dung, khó tưởng tượng. 
<div>
 </div>
 
Tham khảo: <a href="http://yugisokubodai.blogspot.com/2018/07/scanline.html" target="_blank">http://yugisokubodai.blogspot.com/2018/07/scanline.html</a>

Tư tưởng Phật giáo và đời sống: sát na

Trong Phật giáo có từ chỉ khái niệm thời gian là "sát na" (刹那 - tiếng Phạn: क्षण kṣaṇa). Đây là đơn vị thời gian nhỏ nhất, cũng...

Đọc thêm »