Gokuraku Shujō (極楽衆鳥): Dokuhon

Giới thiệu từ điển Nhật ngữ

<div>
Tiếng Nhật và tiếng Việt có đặc điểm chung là vay mượn khá nhiều từ ngữ, thành ngữ, điển cố từ tiếng Hán. Chữ Hán là thứ chữ tượng hình, khó viết khó vẽ, số lượng vô cùng nhiều nên khó nhớ hết. Vậy nên dùng chữ Hán để ghi lại ký sự khoa học thì bất tiện lắm thay.</div>
<div>
Tiếng Việt có cái may mắn là rất phù hợp với ký âm La Tinh. Ngày nay người Việt không còn dùng chữ Hán nữa mà chuyển sang dùng ký tự La Tinh để diễn tả âm của chữ, cực kỳ thuận tiện cho việc truyền đạt, học hành. Người Nhật cũng đã từng tính đến chuyện bỏ chữ Hán, nhưng không thành công do đặc trưng của tiếng Nhật. Nếu không viết chữ Hán thì tiếng Nhật chẳng khác gì viet tieng Viet ma khong bo dau.</div>
<div>
Tuy nhiên, cái may của tiếng Việt lại là cái không hay. Chính vì dễ đọc, dễ học, chỉ mất một tuần để học quy tắc ráp vần là có thể đọc làu làu mọi kinh điển sử sách nên không nhiều người, cả đời không giở quyển từ điển tiếng Việt ra bao giờ. Hẳn là không nhiều người Việt sở hữu từ điển quốc ngữ trong nhà, dù có thể có từ điển XXX-Việt. Chính vì vậy nên nhận thức, mức độ hiểu của người Việt đối với tiếng Việt ngày càng kém đi và lệch lạc so với từ điển. Dẫu biết đặc tính của ngôn ngữ là biến đổi theo thời gian, nhưng một quốc gia cần phải có quy chuẩn. Từ điển chính là quy chuẩn trong cách dùng từ, hiểu nghĩa từ. Do ít người Việt chịu giở từ điển tiếng Việt ra xem, nên người Việt ngày càng đi xa lệch khỏi ngữ nghĩa của tiếng Việt so với chuẩn mực của từ điển.</div>
<div>
Ngược lại, vì tiếng Nhật khó nhớ khó viết, nếu không tra từ điển/tự điển thì lắm khi không thể đọc/hiểu được chữ đó có nghĩa gì, đọc ra sao cho nên hầu hết mọi người Nhật đều có từ điển quốc ngữ trong nhà. Nếu không phải là bản giấy thì cũng là bản điện tử. Vì vậy nên ở mức độ nào đó, độ hiểu của người Nhật đối với tiếng Nhật tốt hơn độ hiểu của người Việt đối với tiếng Việt. Nói cách khác thì sự học tiếng Việt của người Việt đối với tiếng Việt có thể nhanh, nhưng không sâu không rộng.</div>
<div>
Có lẽ vì người Việt ít để tâm đến việc ghi lại tiếng nói của dân tộc mình mà ít thấy từ điển tiếng Việt chăng? Ngoài từ điển của cụ Thanh Nghị, Hoàng Phê, Hồ Ngọc Đức thì bút giả chưa thấy cuốn từ điển tiếng Việt khác. Trong khi đó thì số lượng từ điển quốc ngữ của tiếng Nhật có khá nhiều, từ cổ đến nay thấy khá nhiều. Dưới đây liệt kê một số từ điển quốc ngữ tiếng Nhật.</div>
 
 
 
Từ điển quốc ngữ Nhật Bản trước thời cận đại 
 
 
<div>
Theo "Nhật Bản thư kỷ" (Nihon shoki /日本書紀), cuốn sách lịch sử đầu tiên của nước Nhật được viết vào thời Nara (hoàn thành năm 720) thì cuốn từ điển đầu tiên do người Nhật biên soạn là cuốn "Tân tự" (Shinji /新字) vào năm thứ 11 dưới thời Thiên hoàng Temmu (682 Tây lịch). Sách chép: (lược bỏ đoạn đầu) "tháng 3 năm bính ngọ, ngài lệnh cho bọn Sakaibe no Iwatsumi (quý tộc thời Asuka) chấp bút viết một bộ tân tự gồm 44 cuốn". Tuy nhiên không rõ nội dung của cuốn "Tân tự" nên không rõ biết thực hư chuyện này ra sao.</div>
<div>
Từ điển tiếng Nhật cổ nhất còn giữ được đến ngày nay là bộ "Triện lệ vạn tượng danh nghĩa" (Tenrei banshō meigi /篆隷万象) được cho là của nhà sư Không Hải (Kūkai /空海 - ông tổ Phật giáo Mật tông Nhật Bản), được lưu giữ ở Cao Sơn tự (Kōzan-ji /高山寺) và được chỉ định là quốc bảo. Bộ này gồm 30 cuốn, khoảng 16000 chữ và phần mở đầu ở cuốn 1 có viết: "Đông Đại tự sa môn đại sư Không Hải tuyển". Chữ "triện" và "lệ" trong tên gọi của bộ từ điển này là tên 2 lối viết trong số nhiều cách viết chữ Hán (triện, lệ, khải, hành, thảo). Bộ từ điển này được thành lập trước năm 835, gồm danh sách các chữ Hán, bên cạnh có ghi chú thích bằng Hán văn. Thời gian sau đó, có thêm một số bộ chua nghĩa bằng Hòa văn (tiếng Nhật) như "Tân tuyển tự kính" (新撰字鏡 - 892 ~900), "Hòa danh loại tụ sao" (和名類聚抄 - 934), "Loại tụ danh nghĩa sao" (類聚名義抄 - cuối thế kỷ 11), "Sắc diệp tự loại sao" (色葉字類抄 - thế kỷ 12).</div>
<div>
Đến thế kỷ 15 thì thịnh hành loại từ điển gọi là "Tiết dụng tập" (節用集) ghi lại những từ ngữ thường nhật theo thứ tự Iroha và phần những cuốn từ điển này vẫn còn được giữ cho đến ngày nay.</div>
<div>
Trong thời Momo Azuchi ~ thời Edo còn thấy có "Nhã ngôn tập lãm" (雅言集覧) của Ishikawa Masamochi, "Lý ngôn tập lãm" (俚言集覧) của Ōta Zensai, "Hòa huấn san" (和訓栞) của Tanikawa Kotosuga".</div>
 
 
 
Từ thời cận đại cho đến nay 
 
<div>
Một đặc điểm của từ điển tiếng Nhật từ thời cận đại trở đi là ở tên gọi. Tên của các loại từ điển từ thời kỳ này trở về sau thường có các chữ "hải" (biển), "uyển" (vườn), "tuyền" (suối), "sâm" (rừng). Ý chỉ ngôn từ như khu vườn, như đại hải, như sông suối, như khu rừng. Tính từ năm Meiji thứ 25 (1892) cho đến nay, đã có khoảng 40 bộ từ điển tiếng Nhật được xuất bản, chia làm 3 cấp độ: tiểu, trung, đại (tính theo số lượng từ vựng). Dưới đây liệt kê một vài bộ từ điển chủ yếu, được biết đến rộng rãi. Mỗi bộ từ điển đều có đặc trưng riêng.</div>
<div>
+ Jikai (辞海/từ hải: biển ngôn từ) của học giả Kinda-ichi Kyōsuke, do Sanseidō xuất bản năm 1947, được giới giáo viên quốc ngữ đánh giá cao. Nay đã tuyệt bản.</div>
<div>
+ Kōjien (広辞苑/quảng từ uyển: khu vườn ngôn từ rộng lớn): từ điển quốc ngữ phổ thông nhất, bán chạy nhất Nhật Bản. Do Shimmura Izuru biên soạn, Iwanami shoten xuất bản từ năm 1955, trải qua nhiều phiên bản. Đây là từ điển cấp độ trung, phiên bản mới nhất tính đến năm 2020 là phiên bản thứ 7, có khoảng 200.000 từ. Kōjien có khá nhiều hình ảnh minh họa, câu ví dụ để giải thích cho từ ngữ thường lấy từ điển tích, điển cố văn chương, cổ văn.</div>
<div>
+ Daijirin (大辞林/đại từ lâm: khu rừng ngôn từ to lớn): từ điển cấp độ trung do Matsumura Akira biên soạn, Sanseidō xuất bản từ năm 1988. Daijirin thiên về cách giải nghĩa từ bằng Nhật văn hiện đại.</div>
<div>
+ Nihongo Daijiten (日本語大辞典/Nhật Bản ngữ đại từ điển): từ điển cấp độ trung do Umesao Tadao và Kinda-ichi Haruhiko biên soạn, Kōdansha xuất bản năm 1989. Vừa là từ điển quốc ngữ, vừa mang cốt cách của bách khoa toàn thư là đặc trưng của bộ này.</div>
<div>
+ Nihon Kokugo Daijiten (日本国語大辞典/Nhật Bản quốc ngữ đại từ điển): từ điển quốc ngữ duy nhất có cấp độ đại, do Shōgakukan xuất bản. Phiên bản đầu tiên (1972~1976) có khoảng 450.000 từ, gồm 10 cuốn. Phiên bản thứ hai (2000~2002) có khoảng 500.000 từ, gồm 13 cuốn. Bộ này do Matsui Shigekazu biên soạn, có hầu hết từ ngữ trong các lãnh vực.</div>
<div>
+ Meikyō Kokugo jiten (明鏡国語辞典/Minh kính quốc ngữ từ điển): từ điển cấp độ tiểu, do Kitahara biên soạn, Taishūkan shoten xuất bản từ năm 2002. Đặc trưng của bộ này là giải thích khá kỹ về văn phạm. Chẳng hạn, phần giải thích trợ từ "ga" (が) chiếm hơn một trang giấy. Một đặc trưng khác của bộ này là có cả những từ thô tục, tiếng lóng mà nhiều từ điển chính quy khác không có.</div>
<div>
 </div>
<div>
Về cách xếp từ theo vần thì trước đệ nhị thế chiến, có từ điển xếp theo vần Iroha, nhưng từ sau đệ nhị thế chiến thì hầu hết từ điển đều xếp theo thứ tự 50 âm (a, i, u, e, o). Có một số từ điển ghi cả dấu nhấn phát âm, như Nihon Daijisho (日本大辞書). Có loại thì dùng những câu trong tác phẩm văn học để làm ví dụ giải thích mục từ như Gakken Kokugo Daijiten (学研国語大辞典). Loại có loại như Nihon Daijiten Gensen (日本大辞典 言泉) còn có cả những mục từ phổ thông thời Taishō.</div>
<div style="text-align: center;">
 </div>
<div style="text-align: center;">
 
 
 
 
<figure class="aligncenter"><img class="fr-draggable" height="480" src="https://i.imgur.com/Z6d3VXG.jpg" width="640" /><div>
 
 
 
 
<figure class="aligncenter"><img class="fr-draggable" height="480" src="https://i.imgur.com/8qEZaN3.jpg" width="640" /><figcaption class="image-description" contenteditable="true" placeholder="Chú thích ảnh (không bắt buộc)"> </figcaption></figure></div>


</figure></div>
<div style="text-align: center;">
Từ điển Kōjien phiên bản thứ 4.</div>
<div style="text-align: center;">
 
 
 
 
<figure class="aligncenter"><img class="fr-draggable" src="https://i.imgur.com/7HDmHnN.jpg" /><figcaption class="image-description" contenteditable="true" placeholder="Chú thích ảnh (không bắt buộc)"> </figcaption></figure></div>
<div style="text-align: center;">
 
 
 
 
<figure class="aligncenter"><img class="fr-draggable" src="https://i.imgur.com/hTIgWnd.jpg" /><figcaption class="image-description" contenteditable="true" placeholder="Chú thích ảnh (không bắt buộc)"> </figcaption></figure></div>
<div style="text-align: center;">
Từ điển Kōjien phiên bản thứ 7.</div>
<div>
 </div>

Giới thiệu từ điển Nhật ngữ

Tiếng Nhật và tiếng Việt có đặc điểm chung là vay mượn khá nhiều từ ngữ, thành ngữ, điển cố từ tiếng Hán. Chữ Hán là thứ chữ tượng hình, kh...

Đọc thêm »

Review sách: Thiên hoàng Meiji

Thiên hoàng Meiji (明治天皇 /Meiji Tennō) là một cuốn sách của học giả người Mỹ Donald Keene (1922~2019) viết về Thiên hoàng Meiji (Hán Việt: Minh Trị), một trong những con người nổi tiếng nhất của nước Nhật thời cận đại, người được cho là có công lao đưa nước Nhật thoát khỏi cảnh yếu nghèo chung của các quốc gia Á châu cùng thời, để Nhật Bản vươn lên thành quốc gia hùng cường thông qua cuộc cải cách lớn trong xã hội (duy tân Meiji). 
 <img src="https://i.imgur.com/gTb5hFj.png" /> 
Cuốn sách là công trình nghiên cứu, tổng hợp từ nhiều nguồn tư liệu Đông Tây, cổ kim mà trong đó, phần lớn tư liệu về cuộc đời của Thiên hoàng Meiji được tổng hợp từ tập "Minh Trị Thiên hoàng kỷ" (/明治天皇紀 /Meiji Tennō-ki), tập truyện ký (còn gọi là "thực lục": những ghi chép thực về nhân vật) về Thiên hoàng Meiji. Donald Keene viết cuốn sách này bằng tiếng Anh, sau đó được một dịch giả người Nhật là Kakuchi Yukio dịch sang tiếng Nhật. Bản dịch tiếng Nhật của Kakuchi Yukio có đính chính một số chỗ nhầm lẫn của Donald Keene trong bản tiếng Anh. Bản Việt ngữ do Ca Lâu La dịch từ bản tiếng Nhật. 
 
 <img alt="" class="post-image-placeholder" src="https://i.imgur.com/19R9sVF.jpg" style="max-width: 100%; min-height: 1239px;" /> 
 
Cốt cách của "Thiên hoàng Meiji" không giống như những cuốn sách lịch sử khác. Do dựa vào tư liệu của "Minh Trị Thiên hoàng kỷ" nên cuốn sách này cũng mang cốt cách của một cuốn truyện ký. Đan xen với những sự kiện lịch sử trong sách là khá nhiều mảnh vụn phản chiếu đời sống, văn hóa nghệ thuật, tư tưởng của người Nhật đương thời. Đọc "Thiên hoàng Meiji", người ta thấy được khá nhiều phần khác nhau của xã hội Nhật Bản đương thời, và cũng hiểu được vì sao nước Nhật lại "khá" hơn rất nhiều so với các quốc gia "xa đồng quỹ, thư đồng văn" khác. Trước thời Meiji, sinh hoạt trong cùng đình Nhật Bản cũng chẳng khác so với các nước đồng chủng đồng văn khác, cũng đầy những chuyện lạc hậu và mê tín, chậm tiến. Nhưng người ta cũng thấy được xã hội Nhật Bản bên ngoài cung đình lúc đó sôi nổi như thế nào, tiên tiến văn minh ra sao. Cuộc duy tân Meiji ắt hẳn đã không thể thành công nếu không có nền tảng văn minh tiên tiến ấy. Người ta cũng thấy được những nét tính cách của Thiên hoàng Meiji, nhân vật được ca tụng bậc nhất trong lịch sử Nhật Bản, dưới góc độ của một con người, một chúng sinh như bao chúng sinh khác. Qua cuốn sách, người ta thấy Thiên hoàng Meiji là một con người bình dị, bình phàm, không có tài năng gì nổi trội. Điểm nổi trội nhất của ngài là tính giản dị, gần gũi và biết lắng nghe người khác. Có lẽ điều này khiến cho quần thần anh kiệt bên dưới Thiên hoàng có thể phát huy tối đa khả năng của họ, mang lại thành công cho cuộc đổi mới nước Nhật. 
 
Tuy nội dung cuốn sách tập trung chính vào Thiên hoàng Meiji, nhưng những nhân vật quần thần bên dưới ngài mới thật sự nổi bậc. Ōkubo Toshimichi, Kido Takayoshi, Saigō Takamori, Itō Hirobumi,... đều là những nhân vật kiệt xuất của thời đại. Có thể ví đức tính giản dị, biết lắng nghe của nhân vật chính là Thiên hoàng Meiji như một nền tảng dân chủ, trái ngược với tính cách độc đoán của các vị quân chủ ở các quốc gia khác. Điều này giúp chính sách, tư tưởng của quần hùng hào kiệt dưới trướng Thiên hoàng được phát huy hết mức. 
 
Những cuộc cách mạng xảy ra thường kéo theo bạo lực và sự trả thù không thể tránh khỏi sau đó. Một triều đại mới lên thường hành xử tàn bạo với triều đại cũ. Chém đầu vua cũ, hủy tông miếu xã tắc của triều đại trước, quật mồ mả của chế độ trước, kỳ thị bức hại người của chế độ cũ,... là những việc thường thấy trong cõi người. Nhưng đối với cuộc duy tân của Thiên hoàng Meiji thì điều đó đã không xảy ra. Những trận xung đột với quan quân với phe chống đối là điều không thể tránh khỏi. Nhưng tuyệt nhiên ở đây không có sự trả thù, bức hại đối với những người của triều đại cũ hay phe chống đối. Hầu hết những người trong thời đại cũ đều được trọng dụng trong chính phủ mới, và họ cũng góp phần rất lớn trong công cuộc đổi mới xã hội, xóa bỏ giai cấp và những hũ lệ hũ tục khác. Đây là điểm nhân bản nhân văn trong cuộc duy tân Meiji. 
 
Cuốn sách chỉ vỏn vẹn khoảng 1000 trang, nhưng cho người ta thấy được rất nhiều điều về tính cách con người Nhật Bản, về một trong những thời kỳ biến động và mang dấu ấn lớn nhất trong lịch sử nước Nhật. 
 
------------------------------------------ 
Tác giả Donald Keene tên thật là Donald Lawrence Keene, viết theo lối Canada là Keene Donald. Nhã hiệu của ông được viết bằng 4 chữ Hán là "quỷ nộ minh môn" (鬼怒鳴門 /âm Nhật: Kiin Narudo, nhại theo phiên âm của "Keene Donald" trong tiếng Nhật là "Kiin Donarudo"). Ông là nhà nghiên cứu văn học Nhật Bản, nhà Nhật Bản học, giáo sư danh dự của nhiều trường Đại học Nhật Bản. Ông từng nhận huân chương văn hóa, tước vị (tòng tam vị) từ chính phủ Nhật vì những đóng góp của mình. Cuối đời, Donald Keene mang quốc tịch Nhật.

Review sách: Thiên hoàng Meiji

Thiên hoàng Meiji (明治天皇 /Meiji Tennō) là một cuốn sách của học giả người Mỹ Donald Keene (1922~2019) viết về Thiên hoàng Meiji (Hán Việt: Mi...

Đọc thêm »

Sách: tử thư Tây Tạng

<div style="text-align: center;">
 <img alt="[IMG]" class="bbCodeImage LbImage" data-url="https://i.imgur.com/dak6ySt.jpg" height="640" src="https://i.imgur.com/dak6ySt.jpg" width="480" /></div>
 
Người La Mã nói: Memento mori, hãy luôn nghĩ về cái chết. Người Nhật 
cũng là dân tộc bị cái chết ám ảnh. Họ nói, nếu mỗi ngày anh đều nghĩ về
 cái chết thì anh sẽ sống đàng hoàng, sống ra sống và đến lúc chết thì 
ra chết. 
Người Ai Cập cũng trằn trọc nhiều về cái chết. 
Người Tây Tạng (nói rõ: Tây Tạng không phải Trung Quốc) cũng thường nghĩ
 về cái chết, nhưng khác những dân tộc kia là họ biết cách lợi dụng cái 
chết, biến nó thành thứ có lợi cho "mình". Thế nào là lợi dụng cái chết,
 điều này được trình bày trong cuốn sách "BARDO THODOL" vào thế kỷ thứ 
8. 
Con người hay sắp đặt mọi thứ, lên kế hoạch cho đời mình. Khi nào làm 
gì, ăn gì, nói gì.... Nhưng ít người chuẩn bị lúc chết cho mình, trong 
khi đó là yếu tố biến động nhất trong đời sống. Người trẻ thì dửng dưng 
trước cái chết, coi đó là chuyện xa vời ở đẩu đâu và chỉ xảy ra với ai 
đó chứ không xảy đến với mình. Nhiều người đủ già nhưng vẫn sợ khi nói 
đến cái chết. Họ sợ vì sắp phải đối mặt với một kẻ mà chắc chắn sẽ đến 
tìm họ, nhưng họ hoàn toàn không có kiến thức gì về gã đó.
 
Bardo Thordo là cuốn sách cung cấp kiến thức cho ta về cái gã đó, để 
giúp ta nhận ra gã đó không hề thô bạo như ta nghĩ, đó là một người anh 
em không thể chia lìa của ta và ta có thể lợi dụng gã để có một đời sống
 viên mãn.
 
Ta và gã đã qua lại với nhau không biết bao lần rồi, nhiều không kể xiết. Vậy tại sao phải sợ gã?

Sách: tử thư Tây Tạng

Người La Mã nói: Memento mori, hãy luôn nghĩ về cái chết. Người Nhật cũng là dân tộc bị cái chết ám ảnh. Họ nói, nếu mỗi ngày anh đều ...

Đọc thêm »

Bánh mỳ Nga

<div style="text-align: center;">
Bánh mỳ Nga </div>
 
Tác giả: Takahashi Seiryō 
(Truyện ngắn đăng trong sách Quốc ngữ dành cho học sinh lớp 6  Nhật Bản) 
 
Vào thời đó, tại khu phố nhỏ nơi tôi lớn lên ở miền Đông Bắc nước Nhật thì bánh mỳ là thứ đồ ăn trân quý, không dễ gì mua được. Đối với bọn trẻ chúng tôi thì chiếc bánh mỳ ngọt thơm phức, mềm xốp là thức ăn quý giá hơn bất kỳ thứ gì hết.  
 
Những năm đó, có ngôi nhà nhỏ được dựng lên ngay bãi đất trống bên cạnh khu trồng cây vông của nhà tôi. Nó hệt như ngôi nhà trong thế giới cổ tích. Ngôi nhà như chiếc hộp lớn, hai bên có cửa sổ nhỏ và chính giữa có cánh cửa ra vào. Đằng sau ngôi nhà có một ống khói nhô ra. 
 
<div style="text-align: center;">
<img src="https://i.imgur.com/fGc0dTc.jpg" style="max-width: 100%; min-height: 334px;" /> </div>
 
Ngôi nhà nhỏ nhắn, kỳ lạ và trước đây tôi chưa từng thấy bao giờ. Nhưng ngôi nhà không phải là thứ kỳ lạ duy nhất. Những người ở trong đó đều là người ngoại quốc. Khi trông thấy họ thì mọi người đều ngạc nhiên.
Trong khu phố nhỏ tôi sống thì hầu như không thể gặp được người ngoại quốc. Vậy mà những người ngoại quốc ấy lại đến đây, dựng ngôi nhà nhỏ và sống trong đó. 
 
Gia đình ngoại quốc đó gồm ba mẹ và hai đứa con trai, con gái nhỏ. Bọn trẻ chúng tôi không biết được hai vị cha mẹ kia bao nhiêu tuổi. Nhưng tôi có cảm giác thằng con trai lớn hơn mình 2, 3 tuổi gì đó, và năm đó tôi đang học lớp 5 ở bậc Tiểu học. Còn đứa con gái thì chắc bằng tuổi em gái tôi, đang học lớp 3.  
 
Tôi tự nghĩ, không rõ người ngoại quốc đến khu phố hẻo lánh bất tiện này làm gì nhỉ. Và rồi có khói bốc lên từ ống khói nhỏ đó, mùi bánh mỳ nướng ngạt ngào bay ra từ cửa sổ. Một lát sau thì có âm thanh nặng nề vang lên, người ngoại quốc mở cửa bước ra, trên vai đeo cái thùng ghi dòng chữ "bánh mỳ Nga". 
 
Ngoại ngoại quốc đó là người Nga. Ông ta làm nghề bán bánh mỳ. Nhưng tại sao lại phải đến khu phố nhỏ hẻo lánh này để buôn bán. Lúc đó tôi hãy còn là con nít mà vẫn thấy tội nghiệp. Khi hỏi ba tôi thì ông đáp: 
 
- Uhm, chắc là ông ấy không sống được ở đất nước mình. 
 
Tôi lại hỏi: 
 
- Tại sao vậy? 
- Chắc là có nhiều lý do... Nhưng tội nghiệp thật đấy. Hẳn là ông ấy đã lang thang nhiều nơi rồi mới đến cái nơi hẻo lánh này... 
 
Ba tôi nói, tỏ vẻ đồng cảm.

Mỗi ngày người Nga đó đều ra ngoài, vác trên vai cái thùng nặng nề nhét đầy bánh mỳ. Mỗi khi đó thì thằng con trai cũng vác cái thùng nhỏ, lững thững theo sau. 
 
<div style="text-align: center;">
<img src="https://i.imgur.com/ELeWsIL.jpg" style="max-width: 100%; min-height: 578px;" /> </div>
 
Ngay cả những người dân phố vốn thấy cái gì mới đều hiếu kỳ, thì ban đầu cũng chỉ đứng nhìn từ xa chứ không dám tới gần. Cứ như họ trông thấy thứ gì đó khủng khiếp lắm. Rồi dần dần cái tên "bánh mỳ Nga" được người người trong phố biết đến. Nhưng ông ngoại quốc vẫn không bán được như mong đợi. 
 
Khu phố quê tôi là một khu phố nhỏ dưới thành. Đó là ngôi thành nhỏ mà ngày xưa chỉ có các vị quan trông giữ khi lãnh chúa đi vắng. Trường học, cơ quan hành chính, công ty và những tòa nhà lớn đều nằm trên ngọn đồi thoáng đãng nhìn xuống dưới phố. Mỗi ngày, cha con ông Nga đều trèo lên đồi để bán bánh mỳ.

Khi đi học về thì tụi bạn cùng lớp hay trêu tôi: 
 
- Ê, có ông người Nga chỗ mày tới bán bánh mỳ đó. 
- Không phải chỗ tao. Đằng sau nhà tao. 
- Cũng vậy thôi mà. 
- Khác nhau chứ. 
 
 
Rồi một đứa bắt chước giọng rao hàng của ông Nga: 
 
- Pánh mề đê, pánh mề Nga xơm ngon đê ai mua hơm~ 
 
Nó cất cao giọng, cả bọn phá lên cười. Tôi cảm thấy ghét cái ông Nga dọn đến sống đằng sau nhà mình. 
 
- Pánh mề đê, pánh mề Nga xơm ngon đê ai mua hơm~ 
 
Hẳn là ngày hôm đó, ông ta không bán được như mong đợi. Ông Nga đến chỗ bọn trẻ con trên đường tan học về, vừa cất giọng rao bánh. 
Trông thấy cảnh đó thì tôi lại có cảm giác như chính mình đang đi rao bánh mỳ, và không biết tại sao lại thấy xấu hổ vô cùng. Nhưng khi nghĩ ông ấy không bán được thì lại có cảm giác tội nghiệp.
Hôm đó, tôi về nhà và nói: 
 
- Hôm nay bánh mỳ Nga ế lắm. 
   
Nghe vậy, ba mẹ đưa tiền cho tôi, nói: 
 
- Vậy thì con sang mua giúp họ. 
 
Tôi chạy sang, gõ cửa nhà ông Nga. Tôi mở cửa, âm thanh nặng nề vang lên. Tôi nhòm thấy khuôn mặt tươi cười của ông Nga râu ria xồm xoàm. Và ông cũng cho tôi thêm nhiều bánh. 
Ba mẹ tôi bán cửa hàng rau quả, thấy vậy liền sai tôi mau rau củ, hoa quả sang biếu nhà ông Nga. 
 
<div style="text-align: center;">
<img src="https://i.imgur.com/l4eJ4K2.jpg" style="max-width: 100%; min-height: 640px;" /> </div>
 
Chắc vì thỉnh thoảng mới được ăn nên tôi thấy bánh mỳ ngon nhất trần đời. Mọi người trong nhà tôi cũng trở nên thích bánh mỳ. Ngay cả bà nội tôi vốn người bài ngoại, ghét lai căn mà cũng cười hỏi tôi: 
 
- Không biết hôm nay ông bánh mỳ bán chạy không nhỉ. 
 
Rồi dần dần bánh mỳ Nga cũng bán được. Thậm chí còn có người tìm đến tận nhà ông Nga để mua. Chúng bạn cùng lớp trước đây trêu tôi, giờ cũng hỏi thăm bao giờ bán hết, nhờ tôi mua hộ chúng lần tới. Và rồi chúng tôi trở nên thân mật với mấy người Nga đó. 
Hoa vông tím nở một cách đẹp đẽ trong tĩnh lặng. 
Em gái tôi và đứa con gái Nga thường chơi đùa ở khu đất trống trước vườn cây vông. Đứa con gái nói nó muốn đi học, thường ca hát nô đùa với em gái tôi. 
Còn tôi cũng thân với thằng anh trai. Nó cũng chỉ là đứa trẻ không hơn tôi bao tuổi, nhưng khi thấy nó vác thùng bánh mỳ theo sau ba nó đi bán thì trông nó cứ như người lớn. Khi bán xong, trở về nhà thì quả đúng nó vẫn là đứa trẻ. Tôi thường chơi đánh đáo với nó. 
Trở nên thân nhau, tôi với nó thường trộm đồ ăn trong nhà đổi cho nhau. Nó lén lấy bánh mỳ, còn tôi trộm hoa quả. Hai đứa đổi nhau, vừa ăn vừa cười. Thằng con trai kể cho tôi nghe nhiều chuyện ở nước ngoài nên tôi thấy nó vĩ đại hơn bất cứ người lớn nào khác trong phố. 
 
Nhưng rồi có chuyện không hay xảy ra. Nhật Bản phát động chiến tranh ở Mãn Châu. Ngay tại khu phố hẻo lánh xó xỉnh của nước Nhật này thì ai ai cũng đều say sưa bàn chuyện chiến tranh. Lũ trẻ con chúng tôi mỗi ngày đến trường cũng đều nói chuyện chiến tranh như người lớn. Quân ca bỗng nhiên được hát trong phố. Nhiều lính tráng mặc áo xắn tay, được đưa tiễn trong tiếng hô "Vạn tuế" (Banzai) đua nhau ra chiến trường.
Trong bầu không khí hối hả này, đâu đó trong phố nghe có tiếng đồn: 
 
- Tay bánh mỳ Nga là gián điệp. 
 
Cả người lớn, trẻ con, ai ai trong phố cũng đều nói vậy. Ông ta đến khu phố hẻo lánh kém tiện nghi này mở hiệu bánh mỳ là để làm gián điệp. 
Ngay cả lũ bạn ở trường nhờ tôi mua hộ bánh mỳ cũng thì thầm. 
 
- Ông bánh mỳ Nga là gián điệp đó. 
 
Chúng nhìn mặt tôi, nói: 
 
- Ê, chỗ mày có gián điệp đó. 
- Chỗ tao làm gì có.

Tôi trả lời thì lũ bạn lại nói: 
 
- Sao lại không. Đằng sau nhà mày đó. 
- Là cái ông bánh mỳ Nga. Hắn là gián điệp.  
 
Chúng nói như đó là chuyện hiển nhiên. 
 
- Làm sao biết ông ta là gián điệp hay không. 
- Gián điệp chắc luôn. 
- Tại sao? 
- Thì người lớn đều nói vậy mà. 
- Vậy ông ấy gián điệp chuyện gì? 
 
Thấy tôi không cho ông bánh mỳ Nga là gián điệp thì chúng lộ vẻ ngạc nhiên trên mặt. Rồi một đứa bạn cùng lớp nói: 
 
- Thằng này là đồng bọn của gián điệp! 
- Đúng đó. 
- Đúng rồi đó. 
 
Rồi chúng nó nói như thể tôi là đồng bọn của tên gián điệp vậy. Rồi chúng vây lại, áp đến như để trừng trị cái thằng đồng bọn của gián điệp gây hại cho đất nước. Lần này không phải là trêu đùa nữa, mà chúng chửi rũa như thể căm hận từ tận đáy lòng.
Tôi bực lắm, lặng thinh bỏ về nhà, vừa nghĩ rằng ông người Nga đó không thể nào là gián điệp được. Nhưng người lớn ai cũng nói vậy nên tôi đâm bán tín bán nghi, không biết thế nào. 
Về đến nhà, tôi đem chuyện này hỏi ba thì ông đáp. 
 
- Chà, biết thế nào nhỏ. Chắc không phải gián điệp đâu. Vì chẳng có chứng cứ rõ ràng gì mà... 
 
Ba tôi bần thần, tỏ vẻ đồng tình với gia đình người Nga. 
Rồi bánh mỳ Nga không bán được nữa. Ngôi nhà của người Nga bỗng nhiên yên lặng, lũ con nít không còn chơi với chúng tôi nữa. Có mấy ông người lớn say rượu lại đến sau nhà tôi, cất giọng thét lớn. 
 
- Tên gián điệp kẻ thù của nước Nhật đang ở đây! 
 
Cuối cùng gia đình người Nga đó dỡ nhà, rời khỏi phố. Nhìn thấy họ đeo cái túi lớn nhét đầy đồ đạc thì tôi lại thấy tội nghiệp cho ông ngoại quốc không chốn nương thân, phải lang thang khắp Thế giới. 
Gia đình người Nga đó đến nhà tôi để chào tạm biệt.  
 
- Tôy hơm phải rán điệp đâu. 
 
Ông Nga nói với ba tôi. Ba tôi mỉm cười, đáp: 
 
 - Anh bảo trọng, sống mạnh giỏi hén. 
 
Mẹ tôi lấy hoa quả tặng cho hai đứa trẻ. Ông Nga vừa nói cảm ơn vừa chìa bàn tay to lớn, bắt tay từng người. Mọi người ai nấy đều nở nụ cười, nhưng sao vẫn có chút buồn trong buổi chia tay. 
Ngôi nhà của người Nga bị phá, chừa ra một mảnh đất trống nhỏ xíu mà không hiểu sao gia đình 4 người đó có thể sống được. 
Những táng lá vông lớn đón ánh nắng mùa thu, đu đưa xào xạc khiến khung cảnh trở nên buồn bã. Và tôi cảm giác như đâu đó vang lên tiếng cầu nguyện đêm qua cùng tiếng hát thánh ca trong yên lặng. 
 
Đến bây giờ, mỗi lần ăn bánh mỳ thì tôi đều nhớ đến gia đình ông Nga ngày xưa. Giờ là thời đại mà ai cũng có thể mua bánh mỳ dễ dàng, nhưng tôi cảm thấy chiếc bánh mỳ Nga thuở nhỏ được ăn vẫn ngon hơn nhiều. Và mỗi lần như vậy, tôi cũng nhớ lại nhiều kỷ niệm da diết thời nhỏ.

Bánh mỳ Nga

Bánh mỳ Nga Tác giả: Takahashi Seiryō (Truyện ngắn đăng trong sách Quốc ngữ dành cho học sinh lớp 6 Nhật Bản) Vào thời đó, tại khu ...

Đọc thêm »

Nỗi khổ mùa đông

Nỗi khổ mùa đông

Nỗi khổ của mùa đông là kê mông lên bệ xí. Bài dưới đây là trích dịch một chương trong sách " khảo về nhà xí và văn hóa " của t...

Đọc thêm »

Yoshikawa Eiji

Yoshikawa Eiji（吉川英治） ( 1892-1962 ) là một trong những tiểu thuyết gia Nhật Bản nổi tiếng nhất với thể loại tiểu thuyết lịch sử. Ông từng làm nhiều nghề trước khi bước vào nghề viết và bắt đầu nổi tiếng với “Naruto Hichō” (鳴門秘帖) và trở thành tác gia văn học đại chúng tiêu biểu với “Miyamoto Musashi “đăng liên tục trên tạp chí Asahi kể từ năm 1935. Ông chịu nhiều ảnh hưởng của văn học cổ điển Trung Hoa và Nhật Bản như truyện Thử Hử, Tam Quốc Chí hay truyện Heike để rồi sau này ông lại kể lại những câu chuyện này dưới cái nhìn của mình với ngôn ngữ dễ tiếp nhận hơn. Ông nhận được huân chương văn hóa năm 1960, giải thưởng cao quý nhất dành cho người cầm bút và mất ngày 7 tháng 9 năm 1962 vì ung thư phổi. Yoshikawa Eiji được xem là một trong những cây bút viết tiểu thuyết lịch sử lớn nhất không chỉ ở Nhật Bản mà còn là phạm vi toàn cầu. Cả đời ông viết khoảng 80 trường thiên và 180 đoàn thiên. 
 
 
 
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://i.imgur.com/Agbr8Cn.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" src="https://i.imgur.com/Agbr8Cn.png" width="400" /></a></div>
 
 
Kinh lịch: ông sinh vào ngày 11 tháng 8 năm 1892 với cái tên Yoshikawa Hidetsugu （吉川英次）tại tỉnh Kanagawa và là con thứ của Yoshikawa Naohiro, nguyên là một võ sĩ của phiên Odawara. Thời còn học tiểu học từng ước mơ sau này trở thành kỵ sĩ, đến năm 10 tuổi thì bắt đầu có bài viết gửi đăng tạo chí. Năm 11 tuổi vì bố làm ăn thất bại nên phải nghỉ học và đi làm. Năm 18 tuổi gặp tai nạn suýt chết khi đang làm việc tại bến tàu Yokohama, năm 1910 lên Tōkyō học việc trong một hiệu sơn. Khoảng thời gian này ông quan tâm đến thơ Haiku được thể hiện qua truyện tranh. Ông tham gia vào một hội thơ và bắt đầu viết Haiku qua truyện tranh với bút danh Kijirō （雉子郎）, Kiji nghĩa là con trĩ. Năm 1914 ông nhận được giải nhất với tác phẩm “Enoshima Monogatari” trong cuộc thi sáng tác do nhà xuất bản Kōdansha tổ chức. Năm 1921 gia nhập tờ báo Maiyū shimbun và trong những năm sau đó bắt đầu xuất bản các tác phẩm nhiều kỳ. Thời gian này ông viết “Shinranki” kể về cuộc đời sư Thân Loan. 
 
Năm 1923 kết hôn với Akazawa Yasu và trong năm này xảy ra trận động đất lớn ở Kantō làm tờ báo nơi ông làm việc phải đóng cửa nên phải gửi tác phẩm đến nhà xuẩt bản Kōdansha. Trận động đất này khiến ông quyết tâm theo đuổi nghề viết. Sau đó vài năm Kōdansha công nhận ông là tác gia số một của họ. Ông từng sử dụng qua 19 bút danh khác nhau trước khi chọn Yoshikawa Eiji. Thực chất đây chỉ là cách đổi chữ từ Hidetsugu, tên ông sang Eiji mà thôi. Hidetsugu còn có thể đọc là Eiji và bút danh này được sử dụng mãi đến sau này. Lần đầu tiên ông sử dụng bút danh này là với tác phẩm “Kennan Jonan” (Kiếm nạn nữ nạn). Rồi tên tuổi ông nhanh chóng được biết đến qua “Naruto hichō” đăng liên tục trên tờ Osaka shimbun.  
Đầu những năm 30 thì các tác phẩm của ông trở nên hướng nội, phản ánh những khó khăn trong cuộc sống nhưng đến năm 1935, với trường thiên tiểu thuyết “Miyamoto Musashi” đăng trên tờ Asahi shimbun thì tên tuổi ông đã trở thành bất tử trên văn đàn Nhật Bản nói riêng và của cả thế giới nói chung. Có thể nói đây chính là kiệt tác để đời của ông, một trường thiên tiểu thuyết của văn học đại chúng được xây dựng từ cuộc đời của kiếm khách vô song có thật trong lịch sử. Quá trình hình thành nên kiếm khách Miyamoto Musashi là một chuỗi dài những trui rèn với tinh thần cầu đạo tinh tấn dũng mãnh. Tác phẩm này đã châm ngòi cho phong trào khai thác Miyamoto Musashi ở nhiều tác gia văn học khác cũng như các lãnh vực khác như phim ảnh, kịch nghệ. Hầu như không một người Nhật Bản nào không đọc Miyamoto Musashi. 
 
Năm 1937 chiến tranh với Nhật Trung nổ ra và tờ Asahi shimbun phái ông làm đặc phái viên. Thời gian này ông ly dị Akazawa Yasu và tái hôn với Ikedo Fumiko và vẫn tiếp tục viết với nhiều ảnh hưởng của văn học cổ điển Trung Hoa như tác phẩm “Shin Sangokushi” (Tân Tam Quốc Chí). 
 
Chiến tranh kết thúc và ông cũng tạm ngừng viết, sống tại Yoshino, khu ngoại ô thành phố Tōkyō. Sau đó không lâu, vào năm 1947 ông bắt đầu viết lại và kết quả là sự ra đời của các tác phẩm như “Shin Heike Monogatari” (Truyện Heike mới) đăng trên tuần san Asahi (1950) và “Shihon Taiheiki”. 
 
Toàn bộ các tác phẩm của Yoshikawa Eiji được nhà xuất bản Kōdansha xuất bản chia thành 80 cuốn gọi là : Yoshikawa Eiji Rekishi Jidai Bunko ( Văn khố tiểu thuyết thời đại lịch sử của Yoshikawa Eiji). 
 
 
1 : Kenjo Kennan ―剣難女難 
2~ 4 : Naruto Hichō　－鳴門秘帖 
5~ 7: Edo Sangokushi―江戸三国志 
8 : Kankan mushi wa Utau―かんかん虫は唄う 
9: Rōgoku no hanayome－牢獄の花嫁 
10: Matsu no Rohachi―松の露八 
11~13: Shinran―親鸞 
14~ 21: Miyamoto Musashi―宮本武蔵 
22~32 : Shinsho Taikōki―新書太閤記 
33~ 40: Sangokushi―三国志 
41~ 42: Minamoto Yoritomo―源頼朝 
43: Uesugi Kenshin―上杉謙信 
44: Kuroda Yoshitaka―黒田如水 
45: Ōoka Echizen―大岡越前 
46: Taira no Masakado―平の将門 
47~ 62: Shin Heike monogatari―新平家物語 
63~ 70: Shihon Taiheiki ―私本体太平記 
71 ~ 74: Shin Suikoden―新水滸伝 
75: Jirōkichi gōshi－治朗吉格子 
76: Yagyū tsukikage no shō―柳生月影抄 
77: Wasure nokori no ki―忘れ残り記 
77~78: Shinshū Tenma kyō―神州天馬侠

Yoshikawa Eiji

Yoshikawa Eiji（吉川英治） ( 1892-1962 ) là một trong những tiểu thuyết gia Nhật Bản nổi tiếng nhất với thể loại tiểu thuyết lịch sử. Ông từng làm...

Đọc thêm »

Giới thiệu "đèo Đại Bồ Tát"

<div class="MsoNormal">
Nakazato Kaizan và
đèo Đại
Bồ Tát<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
 </div>
<div class="MsoNormal">
<img height="480" src="https://i.imgur.com/8tWr8E1.jpg" width="640" /></div>
<div class="MsoNormal">
 </div>
<div class="MsoNormal">
Daibosatsu
Tōge, Đèo Đại Bồ Tát là một đại trường thiên tiểu thuyết của văn hào Nakazato
Kaizan được đăng liên tục trên các báo Miyako, Mainichi, Yomiuri từ năm
1913~1941. 
Nói đến tiểu thuyết thời đại, tức là văn chương kiếm hiệp, võ hiệp
thuộc dòng văn học đại chúng thì không thể không nhắc đến Nakazato Kaizan và
tác phẩm để đời của ông. Có thể nói Đèo Đại Bồ Tát là tác phẩm mở đầu cho dòng
văn học đại chúng và là tác phẩm văn chương võ hiệp hiện đại đầu tiên khơi mào
cho thể loại này sau đó. Những tên tuổi lừng danh trong nền văn học Nhật Bản viết
cho đại chúng như Yoshikawa Eiji với “Miyamoto Musashi”, Ikenami Shō Tarō với
loạt tiểu thuyết kiếm khách, Shibaryō Tarō với tiểu thuyết lịch sử, Yamada
Futarō với tiểu thuyết Ninja và nhiều văn hào khác không ít thì nhiều cũng đều
chịu ảnh hưởng từ tác phẩm này. Khi Đèo Đại Bồ Tát ra đời, nó đã được nhiều cây
bút cự phách đương thời như Kikuchi Kan, Tanizaki Junichirō, Akutagawa
Ryūnosuke hết sức tán thưởng. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Bối cảnh
của Đèo Đại Bồ Tát là cuối thời Mạc phủ, mở đầu bằng cảnh Tsukue Ryūnosuke chém
lão hành hương trên đèo. Câu chuyện xoay quanh cuộc đời nhân vật Tsukue
Ryūnosuke, người bị ảm ảnh bởi cái hư vô và phát triển trên mặt báo gần ba mươi
năm. Nhưng bối cảnh câu chuyện không phát triển đến thời Minh Trị như trong lịch
sử mà đi vào một thế giới hư cấu. Tác giả gọi đây là “tiểu thuyết Đại Thừa” được
xây dựng từ nền tảng tư tưởng Phật giáo và muốn nhấn mạnh vào nghiệp báo của từng
chúng sinh. Tác phẩm vừa nhận ảnh hưởng của Lev Tolstoy và Victor Hugo, cùng
lúc lại đậm đà mầu sắc kōdan, một hình thức kể chuyện dân gian và cũng có thể
xem là nguồn gốc của tiểu thuyết võ hiệp Nhật Bản. Khi cầm bút, tác giả đã có ý
thức rằng mình sẽ viết bộ tiểu thuyết dài nhất Thế giới nhưng không may Kaizan
đã qua đời ở tuổi 59 nên bộ trường thiên này cũng không hoàn thành mà dừng lại ở
con số 41 quyển. Bộ tiểu thuyết thời đại dài nhất Thế giới hiện nay là "Tokugawa
" của Yamaoka Sōhachi. Xét ở góc độ nào đó thì Đèo Đại Bồ Tát không có nhân
vật chính. Tsukue Ryūnosuke cũng chỉ là một "chúng sinh " trong số
nhiều "chúng sinh " khác trong cõi đời mà tác giả miêu tả. Tác giả
không đi sâu vào tâm lý, suy nghĩ của Ryūnosuke mà chỉ mô tả hành động của nhân
vật này. Ryūnosuke hành động không vì mục đích gì cả, giết người không gớm tay,
lúc thì nghiêng về thiện, lúc lại ngã về bên ác. Hình ảnh ngọn đèo được ví như
ranh giới giữa vô minh và hữu minh. <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Về bản thân tác giả Nakazato Kaizan, ông sinh năm Meiji
18 (1885) tại làng Hamura tỉnh Kanagawa, mất năm Shōwa 19 (1944). Ông là con
thứ của một người làm nghề xay gạo ở làng Hamura tỉnh Kanagawa, tên thật là
Yōnosuke. Ông được sinh ra trong một căn chòi nhỏ với cối xay nước trên con đê
Tamagawa gần đập nước Tamagawa Jōsui. Nơi ông sinh ra là vùng đất mạnh về
phong trào đấu tranh dân quyền. Gia đình Kaizan vốn làm nghề nông nhưng đến đời
bố thì bỏ nghề, mất hết ruộng đất và anh trai mất sớm nên cuộc sống rất khó
khăn. Sau khi tốt nghiệp tiểu học ông lên kinh đô làm nghề trực điện thoại ở khu
Nihon Bashi và giáo viên dự bị, nuôi sống cả gia đình. Trong khoảng thời gian
này ông rất mến phục Matsumura Kaiseki mà lấy hiệu là Kaizan. Từ nhỏ Kaizan đã
quen thuộc với văn chương cổ điển Nhật Bản như Heike Monogatari, bên cạnh đó
cón ham thích văn chương của Victor Hugo. Sau này tiếp cận với Thiên Chúa giáo
và chủ nghĩa Xã hội mà giao thiệp với những người Cộng sản như Kōtoku Shusui,
Sakai Toshihiko, Uchimura Kanzō và Yamaguchi Koken. Họ đều là những người trí
thức, nhà văn, nhà tư tưởng, nhà báo, nhà vận động xã hội và có nhiều ảnh hưởng
đến Kaizan. Sau ông liên kết với những người này liên tục gửi bài viết cho tuần
san Heimin (báo của những người bình dân). Tác phẩm đầu tay "Nanno Tsumi
" lọt vào vòng trúng tuyển do báo Heimin tổ chức và được đăng trên báo, từ
đó trở đi sáng tác thơ và tiểu thuyết của ông đều được đăng đều đặn trên báo
này. Sau Kaizan trở thành người biên tập cho tuần san "Chokugen "
(nói thẳng) và cũng trong thời kỳ này ông bắt đầu biết đến Lev Tolstoy và đến
nhà thờ của Uchimura Kanzō.<o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
Đến năm 1939 ông vào làm cho tờ báo Miyako và lần lượt
đăng tiểu thuyết trên báo này. Sau này ông rời bỏ chủ nghĩa Cộng sản nhưng xảy "sự
kiện đại nghịch" (sự kiện Kōtoku Shusui bị hàm oan lập kế hoạch ám sát
Thiên Hoàng Minh Trị), những người đồng chí trước đấy như Kōtoku phần lớn bị bắt
và bị tử hình. Việc này tác động mạnh đến tinh thần của Kaizan, ông tìm đến Phật
giáo. Có thể thấy được tác động của sự kiện này đến Kaizan như thế nào qua trường
thiên Đèo Đại Bồ Tát.<o:p></o:p></div>
 
<div class="MsoNormal">
Ông bắt đầu viết Đèo Đại Bồ Tát vào tháng 9 năm 1913 và gửi
đăng báo Miyako, đến năm 1941 thì chấm dứt mà câu chuyện vẫn chưa kết thúc. Đây
là tác phẩm để đời của Kaizan và ông được nổi tiếng nhờ vào những đánh giá, giới
thiệu của Kikuchi Kan. Vì sao Kaizan lại chọn ngọn đèo Đại Bồ Tát làm hình ảnh
chính cho tác phẩm của mình ? Vì nơi ông sinh trưởng cách chân đèo không
xa lắm nên có lẽ hình ảnh ngọn đèo đã quen thuộc với ông từ thuở thơ ấu. Năm
1969 có nhóm người theo chủ nghĩa Cộng sản tiến hành cuộc tập trận với quy mô lớn
trên đèo. Hơn nữa, theo sử sách ghi chép thì đã có nhiều nhân vật liên quan đến
Phật giáo từng đặt chân lên. Vì vậy mà một người quan tâm đến chủ nghĩa Xã hội
và tôn giáo như Kaizan chọn làm đề tài thì cũng không có gì lạ. Người ta nói rằng
trên đèo có những chỗ sương mù rất dày, hễ lạc vào đây thì khó lòng thoát ra.<o:p></o:p></div>

Giới thiệu "đèo Đại Bồ Tát"

Nakazato Kaizan và đèo Đ ại Bồ Tát Daibosatsu T ō ge , Đèo Đại Bồ Tát là một đại trường thiên tiểu thuyết của văn hào Nakazato Kaiz...

Đọc thêm »

Nhật Bản võ thuật thần diệu ký: vô tâm

Trích đoạn trong Nhật Bản võ thuật thần diệu ký do Nakazato Kaizan biên, Gokuraku Shujō dịch. 
 
<div style="text-align: center;">
Vô tâm</div>
 
 
<img alt="" src="http://i.imgur.com/pp2txVG.gif" />  
Có người nọ nuôi khỉ, dùng kiếm tre để đâm nhưng nó cứ nhảy lên, khi thì thụp xuống, lại có lúc chộp được mũi kiếm nên mãi chẳng thể đâm được. Một ngày nọ cũng dụng tâm chuẩn bị đâm khỉ thì bỗng có người nữ hầu vì chuyện gấp mà tìm đến, cất tiếng "Xin lỗi" "Này" Người nọ vừa trả lời vừa đâm, không ngờ đâm trúng khỉ chẳng khó khăn gì.

Nhật Bản võ thuật thần diệu ký: vô tâm

Trích đoạn trong Nhật Bản võ thuật thần diệu ký do Nakazato Kaizan biên, Gokuraku Shujō dịch. Vô tâm Có người nọ nuôi khỉ, dùng kiế...

Đọc thêm »

Cổ tích: chuyện tiền kiếp

Một trong những tấm gương phản chiếu tâm hồn của một dân tộc là kho tàng chuyện cổ của dân tộc đó. Và nhiều học giả đã nhìn nhận, cốt lõi của tâm hồn Nhật Bản chính là tinh thần Phật giáo. Có thể thấy tinh thần này, khi thì đậm đặc, khi thì phảng phất khắp các mặt trong đời sống của quốc dân Nhật. Có thể đó là ngôn ngữ, có thể đó là văn hóa, nghệ thuật, tư tưởng. Còn trong bài này, chúng tôi muốn giới thiệu một phần nhỏ của một tấm gương khác, chuyện cổ tích. 
 <img height="640" src="http://i.imgur.com/DhDnAvJ.jpg" width="467" /> 
 
Có thể tìm thấy tư tưởng Phật giáo bàn bạc khắp mọi ngóc ngách trong kho tàng cổ tích Nhật Bản, nhưng thấy rõ ràng nhất có lẽ là qua bộ "Konjaku monogatari shū" (今昔物語集, kim tích vật ngữ tập), tạm dịch là tập sách kể chuyện xưa nay. "Konjaku monogatari shū" là tập sách kể chuyện gồm 31 cuốn, thành lập vào cuối thời Heian (đầu thế kỷ 12) với hơn 1000 câu chuyện được chia thành 3 phần: phần chuyện kể Thiên Trúc (Ấn Độ), phần chuyện kể Chấn Đán (Trung Hoa) và phần chuyện kể Bổn Triều (nước Nhật). 
Sở dĩ có tên gọi "Konjaku monogatari shū" là vì mở đầu mỗi câu chuyện luôn có câu "Ima wa mukashi" (今は昔, tạm dịch là "bây giờ kể chuyện ngày xưa"), một hình thức mở đầu giống câu "như thị ngã văn" (tôi nghe như vầy) trong hầu hết kinh điển Phật giáo. Trong đó, Konjaku (kim tích) nghĩa là xưa và nay, Monogatari (vật ngữ) nghĩa là chuyện kể. 
 
Không rõ tác giả của "Konjaku monogatari shū" là ai, nhưng có thuyết cho rằng đó là quan Uji Dainagon Minamoto no Takakuni, một vị quý tộc trong Triều đình. Lại có thuyết khác cho rằng tác giả là một vị tăng lữ.  
Nội dung của tập sách được cấu thành từ ba phần: Thiên Trúc, Chấn Đan và Bổn Triều. Đầu mỗi phần luôn giới thiệu những câu chuyện nhân quả báo ứng dưới nhãn quan Phật giáo. Không phải tất cả những câu chuyện trong "Konjaku monogatari shū" đều là sáng tác, mà còn thấy vay mượn từ nhiều sách khác như "Nhật Bản linh dị ký", "Bổn triều Pháp Hoa nghiệm ký".... 
 
Dưới đây chúng tôi dịch và giới thiệu hai câu chuyện về tiền kiếp trong "Konjaku monogatari shū". Hai câu chuyện này đến nay vẫn hay được người dân cổ đô Kyōto kể lại. 
 
I. Tiền kiếp là bạch mã 
 
Bây giờ kể chuyện ngày xưa, bên tháp Đông trên Tỷ Duệ sơn (núi Hiei, thánh địa Phật giáo Nhật Bản) có người tên Triêu Thiền (朝禅, Chōzen). Triêu Thiền từ nhỏ đã lên núi, xuất gia học tập Phật pháp. Nhưng vì bẩm sinh đầu óc độn căn, mãi chẳng thể học được Phật pháp. 
Sư phụ của Triêu Thiền mới nói 
 
"Tâm con ngu độn, nên không thể tiếp thu học vấn được. Nhưng hãy ra sức chăm chỉ đọc tụng kinh Pháp Hoa" 
 
Triêu Thiền theo lời dạy của thầy, ngày đêm miệt mài đọc tụng kinh Pháp Hoa. Ban ngày thì đọc tụng kinh Pháp Hoa trong tăng phòng, đến đêm lại rút vào một góc chánh điện mà đọc tụng kinh Pháp Hoa. 
Rồi cuối cùng, Triêu Thiền cũng thuộc được một phần của bộ kinh Pháp Hoa. 
 
Một lần nọ, có vị thầy xem tướng tài ba đến chánh điện. Khi thấy vị thầy tướng ấy vào lễ đường, nhiều thầy tăng khác cũng tập trung lại để nhờ xem tướng. Thầy tướng kia xem cho từng người mà nói tướng thiện ác của họ. Đến khi thấy Triêu Thiền thì rằng 
 
"Tiền thế của ông là con bạch mã. Vì ảnh hưởng dư kiếp mà bây giờ thân thể ông trắng. Tiếng nói của ông hoang dại ồn ào giống với tiếng vó ngựa chạy. Tất cả đều là những cái tật, dư kiếp còn sót lại từ kiếp trước" 
 
Sau khi thầy tướng đi rồi, Triêu Thiền mới kể lại cho những vị tăng khác nghe. Họ cho rằng thầy tướng nói dựa. Trông mặt mũi, nghe tiếng nói thì có thể biết được mệnh ngắn dài thế nào, giàu nghèo ra sao chứ sao biết được tiền kiếp. Điều đó chỉ có đức Phật mới biết thôi. 
 
Triêu Thiền nghe vậy cũng không tin lời người thầy tướng kia, rút vào chánh điện mà niệm rằng 
 
"Hãy cho tôi biết báo ứng của đời trước" 
 
Rồi chiêm bao thấy một lão tăng hiện ra, bảo Triêu Thiền rằng 
 
"Điều thầy tướng kia nói là sự thật. Những tướng ông đang mang trên thân đều là báo ứng của thiện ác cả. Tiền thế của ông là thân con ngựa trắng. Có một lần, có người cưỡi lên con ngựa ấy mà tụng trì kinh Pháp Hoa trên đường. Nhờ công đức ấy mà ông bỏ thân ngựa, chuyển làm người và sinh ra làm sư sãi. Đọc tụng kinh Pháp Hoa có thể giúp ta gặp được Phật pháp. Đọc tụng kinh Pháp Hoa, khuyên người thọ trì thì công đức vô cùng lớn. Nay ông hãy tịnh tâm mà thọ trình kinh Pháp Hoa, chớ có biếng nhác" 
 
Triêu Thiền tỉnh giấc, biết được tiền kiếp của mình nên hối hận vì đã không tin lời thầy tướng. Thầy tướng chân chính có thể xem được báo ứng tiền kiếp nữa.  
Triêu Thiền mới tin sâu sắc, từ đó càng thêm tịnh tâm, tu hành tinh tấn. Chuyện xưa kể lại như vậy. 
 
II. Tiền thế là con cáo 
 
Bây giờ kể chuyện ngày xưa, bên tháp Tây trên núi Tỷ Duệ có vị tăng tên là Xuân Mệnh (春命, Shunmei). Xuân Mệnh từ nhỏ đã lên núi Tỷ Duệ, theo thầy học kinh Pháp Hoa, ngày đêm đọc tục kinh Pháp Hoa mà không làm gì khác. 
Ban ngày thì đọc tụng kinh Pháp Hoa trong tăng phòng cho đến chiều tối. Đêm đến lại lui vào Thích Ca đường mà đọc tụng kinh Pháp Hoa.  
 
Xuân Mệnh vốn xuất thân bần hàn, thiếu thốn nhiều điều nhưng cứ chăm chỉ rút trong núi mà chẳng đi tìm đến làng mạc nào khác. Xuân Mệnh đọc tụng kinh Pháp Hoa như vậy được nhiều năm, thì một hôm nằm chiêm bao thấy Thiên nữ xuất hiện. 
Thiên nữ hiện nửa thân, ẩn nửa thân mà nói như vầy 
 
"Tiền thế của ông là con cáo, sống trên trần Pháp Hoa đường trên núi này. Vì thường ngày vẫn nghe kinh Pháp Hoa và tiếng pháp loa (*) mà nay sinh làm thân người, trở thành tăng lữ nơi này mà đọc tụng kinh Pháp Hoa. 
Sinh làm thân người vốn khó, gặp được Phật pháp còn khó hơn. 
Ông hãy chăm chỉ đọc tụng kinh Pháp Hoa, chớ có biếng nhác" 
 
Rồi Xuân Mệnh tỉnh giấc, biết được báo ứng tiền thế, càng tin sâu đạo lý nhân quả. 
Xuân Mệnh ngày càng nhiệt tâm đọc tụng kinh Pháp Hoa, đạt con số sáu vạn bộ. Xuân Mệnh trải qua nhiều năm tháng đọc tụng kinh Pháp Hoa như vậy, đến cuối đời không hề bị chút đau đớn nào, vẫn vừa đọc kinh Pháp Hoa vừa kết thúc mệnh trời. Chuyện xưa kể lại như vậy. 
 
 
----------------------------------------------------------------------------------------- 
 
(*) Pháp loa (Hōra): một loại pháp cụ thổi làm từ vỏ ốc 
 
Bỏ qua những quan điểm về tôn giáo, qua hai câu chuyện này thì có thể thấy tinh thần Phật giáo ảnh hưởng sâu rộng thế nào đối với giai cấp thống trị ở Nhật đương thời, từ đó lan rộng khắp quốc dân.

Cổ tích: chuyện tiền kiếp

Một trong những tấm gương phản chiếu tâm hồn của một dân tộc là kho tàng chuyện cổ của dân tộc đó. Và nhiều học giả đã nhìn nhận, cốt lõi củ...

Đọc thêm »

Tiểu thuyết: Âm dương sư

Tiểu thuyết: Âm dương sư

Đọc thêm »

Nhật Bản võ thuật thần diệu ký: gia phong nhà Yagyū

Nhật Bản võ thuật thần diệu ký: gia phong nhà Yagyū

Trích đoạn trong Nhật Bản võ thuật thần diệu ký do Nakazato Kaizan biên, Gokuraku Shujō dịch. 柳生家家風　柳生家は代々將軍の師範であつたからお流儀と呼ばれてゐたのは尤であ...

Đọc thêm »

Nhật Bản võ thuật thần diệu ký: Saitō Yakurō

<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWl1OR5XTXw2KZ6R63J787QUaExKat9bujLHD_cGcQudnOhfWr1gLwnuFXRGx9Enpjs8cXV1naPj0EJFOpdT_yZsYoSIrCnDbhU91capsCSADuu0OpXasCdq3kRl3JqN24eKhpevw0O_8/s1600/img_83747_67052050_0.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWl1OR5XTXw2KZ6R63J787QUaExKat9bujLHD_cGcQudnOhfWr1gLwnuFXRGx9Enpjs8cXV1naPj0EJFOpdT_yZsYoSIrCnDbhU91capsCSADuu0OpXasCdq3kRl3JqN24eKhpevw0O_8/s1600/img_83747_67052050_0.jpg" width="255" /></a></div>
 
Trích "Nhật Bản võ thuật thần diệu ký", Nakazato Kaizan biên. 
Gokuraku Shujō dịch. 
 
齋藤彌九郎 　幕末時代、江戸で劔道の三傑と稱せられたのは、お玉ケ池の北辰一刀流千葉周作、高橋蜊河岸〔あさりがし〕の鏡心明智流の桃井春藏及び九段坂上 三番町の神道無念流齋藤彌九郎の各道場であつて、各門弟三千人と稱せられた。 　齋藤彌九郎は越中國氷見郡佛生寺の農家に生れたのであるが、十五歳の時、僅かに銀一分を持つて江戸へ上つたのであるが、數ケ月にして板橋へ出た 時、懐ろには僅かに二朱しか餘つてゐなかつたが、その中から焼芋を求めて食ひ、郷里を出て以來はじめて温い物を口にしたといふことである。 　それから岡田十松の門に入り、遂に師業を嗣ぐやうになつた。 　斯くて劍道の大家となつたが、水戸の藤田東湖、伊豆の江川太郎左衛門等と交り深く、水戸、長州をはじめ諸藩より知遇を受け、維新の業に直接間接 貢献することが少くは無かつた。 （齋藤彌九郎傳） Vào cuối thời Mạc Phủ Edo (Bakumatsu), có ba nhân vật được xưng là tam kiệt trong làng kiếm ở Edo là Chiba Shusaku thuộc phái  Hokushin Ittō-ryū ở Otama-ga-Ike, Momoi Shunzō thuộc phái Kyōshin Myōchi-ryū ở ven sông Asarigashi và Saitō Yakurō thuộc  phái kiếm Shintō Munen-ryū ở khu phố thứ ba trên dốc Kyūdanzaka (dốc 9 bậc). 
Mỗi võ đường có chừng ba ngàn môn đệ theo học. Saitō Yakurō sinh ra trong một gia đình nông dân thuộc làng Phật Sinh Tự (Butsujōji), quận Himi. Năm 15 tuổi, Yakurō chỉ mang  theo một ít bạc lên Edo. Mấy tháng sau, khi đến khu Itabashi thì trong túi chỉ còn lại 2 xu, Yakurō dùng mua khoai nướng mà ăn. Đó  là lần đầu tiên Yakurō được ăn đồ nóng kể từ khi rời khỏi làng. Sau đó Yakurō gia nhập hàng môn đệ của Okada Jūmatsu rồi kế nghiệp thầy, kết giao với các danh sĩ đương thời như Fujita Tōko  ở Mito, Egawa Tarōzaemon ở Izu và được chư hầu các phiên đãi ngộ hậu hỹ. Dù trực tiếp hay gián tiếp thì Yakurō cũng là người  cống hiến không ít vào sự thành công của công cuộc duy tân thời Meiji. (Theo “Saitō Yakurō den”)

Nhật Bản võ thuật thần diệu ký: Saitō Yakurō

Trích "Nhật Bản võ thuật thần diệu ký", Nakazato Kaizan biên. Gokuraku Shujō dịch. 齋藤彌九郎　幕末時代、江戸で劔道の三傑と稱せられたのは、お玉ケ池の北辰一刀流千...

Đọc thêm »